De ‘Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo’
heeft in 2012 een vernietigend rapport uitgebracht over de bemoeienissen van
Rwanda in de Democratische Republiek Congo (DRC). Wat houdt deze expertgroep in
en wat is haar taak? Waar komt deze vandaan?
In 2003 is door de Verenigde Naties een eerste resolutie
aangenomen betreffende het verbod op militaire steun aan buitenlandse en
binnenlandse troepen die actief zijn in de DRC. Dit was resolutie
1493 en omvat
de volgende omschrijving: ‘
Decides that
all States shall, for an initial period of 12 months, take the necessary
measures to prevent the direct or indirect supply, sale or transfer of arms and
any related material, and the provision of any assistance, advice or training
related to military activities, to all foreign and Congolese armed groups and
militias operating in the territory of North and South Kivu and of Ituri, and
to groups not party to the Global and All-inclusive agreement, in the
Democratic Republic of the Congo.’
Een resolutie in natuurlijk prachtig, maar dat betekent
natuurlijk nog niet dat er daadwerkelijk iets gaat gebeuren. Daarom is in 2004
een volgende resolutie aangenomen om het wapenembargo wat meer inhoud te geven
onder andere door het instellen van de eerdergenoemde expertgroep. Resolutie
1533 heeft de volgende inhoud: ‘
Establishes
a Sanctions Committee to oversee the arms embargo imposed by resolution 1493
(2003) and a Group of experts to gather and analyze all relevant information in
the Democratic Republic of the Congo (DRC), countries of the region and, as
necessary, in other countries, connected to flows of arms and related materiel,
as well as networks operating in violation of the arms embargo.’
Sindsdien bestaat er dus de ‘Group of Experts on the
Democratic Republic of the Congo’. Sindsdien zijn er nog veel meer resoluties
aangenomen met betrekking tot de DRC. Ik tel er zestien.
De expertgroep heeft in 2004 haar eerste rapport
uitgebracht. Deze ging over wat er terecht gekomen is van resolutie 1533.
Vervolgens zijn er nog veel meer rapporten verschenen. Soms voorafgegaan door
een interim rapport, maar altijd resulterend in een eindrapport betrekking
hebbend op een resolutie van de Verenigde Naties. In totaal zijn inmiddels al
elf eindrapporten verschenen. Het laatste rapport gaat over resolutie
2021.
De ‘Group
of Experts on the Democratic Republic of the Congo’ bestaat uit zes personen en
staat onder leiding van Steven Hege. Er zit zowaar ook een Nederlander in,
namelijk Ruben de Koning. Geen idee wat zijn achtergrond en zijn expertise op
grond waarvan hij zitting mag nemen in dit gezelschap.
Op
21 juni 2012 heeft deze groep een eerste interim rapport gemaakt inzake resolutie
2021. Hierin wordt in algemene bewoordingen gesproken over de situatie in de
DRC. Maar op
27 juni 2012 verschijnt er al een addendum bij dit rapport. Dit
addendum gaat specifiek over de rol van Rwanda, want het heeft de volgende titel:
‘
Addendum to the interim report of the
Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo (S/2012/348) concerning
violations of the arms embargo and sanctions regime by the Government of Rwanda’.
Ik vraag me af waarom dit in zo’n apart addendum is verwoord. Waarom is dit
niet gewoon opgenomen in het interim rapport? Bevat het te gevoelige
informatie?
Het
zijn vele bladzijden en in totaal betreft het 58 paragrafen. Een van de
paragrafen bevat de volgende tekst.
2. Since the
outset of its current mandate, the Group has gathered evidence of arms embargo
and sanctions regime violations committed by the Rwandan Government. These
violations consist of the provision of material and financial support to armed
groups operating in the eastern Democratic Republic of the Congo, including the
recently established M23, in contravention of paragraph 1 of Security Council
resolution 1807 (2008). 2 The arms embargo and sanctions regimes violations
include the following:
• Direct
assistance in the creation of M23 through the transport of weapons and soldiers
through Rwandan territory
•
Recruitment of Rwandan youth and demobilized ex-combatants as well as Congolese
refugees for M23
• Provision
of weapons and ammunition to M23
• Mobilization
and lobbying of Congolese political and financial leaders for the benefit of
M23
• Direct
Rwandan Defence Forces (RDF) interventions into Congolese territory to
reinforce M23
• Support to
several other armed groups as well as Forces armées de la République
démocratique du Congo (FARDC) mutinies in the eastern Congo
• Violation
of the assets freeze and travel ban through supporting sanctioned individuals.3
Een
ander paragraaf heeft de volgende inhoud.
16. Former
M23 combatants from Rwanda stated that the main transit point for recruitment
is the RDF position at Kinigi, where recruits are regrouped and sent to the
Democratic Republic of the Congo (see image 4). This pattern has also been
independently confirmed by Congolese intelligence services and a former RDF officer.
According to some of the recruits, they often receive a meal in Hotel
Bishokoro, which belongs to General Bosco Ntaganda and his brother at Kinigi.
Afterwards, RDF soldiers escort large groups of new recruits to the border and
send them into the Democratic Republic of the Congo.
Rwanda heeft ook officieel gereageerd op de beschuldigingen
in het addendum. Het stuk is gedateerd op
7 augustus 2012 en heeft de titel ‘
RWANDA’S RESPONSE TO THE ALLEGATIONS CONTAINED IN THE
ADDENDUM TO THE UN GROUP OF EXPERTS INTERIM REPORT.’ Bij dit
antwoord zit onder andere bijlage met precies dezelfde titel, waarin veel
uitgebreider wordt ingegaan op een aantal zaken.
De
uitgebreide versie heeft ook een conclusie en die luidt als volgt:
54. Rwanda,
more than any other country, has invested a lot of efforts to preserve peace in
Eastern DRC especially since 2009. The GoR deplores the hasty publication of the
addendum to the GoE interim report prior to discussions with the GoR and
accused officials. As noted above, any formal consultation with the GoR would
have either invalidated the need for the addendum or significantly alter its
content that has misled the international community caused considerable damage
to the Government of Rwanda. It is clear from the evidence provided on each of
the allegations above that the GoE chose to ignore their own stated methodology
and evidentiary standards and instead relied on compromised and inaccurate
sources with total disregard for the basic principles of fairness and
integrity. It might not be possible to reverse the tremendous damage already caused
by the addendum to the GoR and International Community by the addendum to the
interim report It is however expected that the contextual perspectives, clarifications,
factual corrections and material evidence provided to the GoE during their
recent visit to Rwanda will lead to better informed, more accurate, and fairer
conclusions in the report’s final version.
55. As
earlier observed, the GoR views the allegations in the addendum as illegitimate
given the process leading to its compilation, flawed procedures and the
inaccurate evidence presented to support the allegations. The GoE’s addendum to
the interim report, and anyt decisions that builds on it should therefore, be
treated publicly and privately as biased and devoid of integrity.
56. The GoR
remains committed to the ongoing process of seeking durable solutions to
political issues in Eastern DRC including dialogue and reintegration of armed
groups as well as the
neutralization and/or repatriation of negative forces currently operating in
the region.
In de uitgebreide versie staat niets vermeld over het hotel
in Kinigi. Maar in de korte versie komt deze wel ter sprake. Op zijn minst
bijzonder dat dit niet vermeld staat in de uitgebreide versie. De weerlegging
van de tiende beschuldiging ziet er als volgt uit:
Allegation 10. Bosco Ntaganda-owns property in Rwanda
Rebuttal:
Investigations on the claim of a house belonging to Ntaganda indicate that the
house presented as image 15 in the addendum is actually owned owned by Mr.
Innocent Ndagano alias “Cent Kilos”. Further allegations that Hotel Bushokoro
located at Kinigi is co-partially owned by Gen. BoscoNtaganda is proved wrong
because the property is actually owned at 50% each by Mr. Enock Munyajabo and
his wife Mrs. NyiramanaKesie. it is therefore categorically false to claim that
the properties belong to BoscoNtaganda.
Evidence:
The certificate of registration of epithetic lease title No. UPI 3/03/04/05/217
is available at Annex J to this submission under
the certificate of registration of epithetic lease title No. UPI 4/03/07/03/329
is at Annex Kto this submission.
Dit is natuurlijk wel een heel grappige weerlegging. In de
reactie wordt beweerd dat de broers Ntanganda niet de eigenaars zijn van het
hotel. Dat is natuurlijk niet de ware aard van de beschuldiging. Het hotel zou
dienst doen als verzamelplek van Rwandese krijgers voordat ze naar de DRC gaan om zich
aan te sluiten bij M23.
Op
15 november 2012 is het definitieve rapport uitgebracht
door de expertgroep. Deze keer zijn de beschuldigingen in de richting van
Rwanda wel opgenomen in het uiteindelijke rapport. De reactie van Rwanda heeft niet gezorgd voor een wezenlijke verandering van de mening van de expertgroep.Dit is de conclusie van de
groep.
The eastern
Democratic Republic of the Congo remains plagued by dozens of foreign and
national armed groups. Instability has increased since the mutiny by former
members of the Congrès national pour la défense du peuple and the subsequent
creation of the Mouvement du 23 mars (M23) earlier in 2012. The rebels expanded
their control over Rutshuru territory with extensive foreign support in July
2012 and have recently taken advantage of an informal ceasefire to enhance
alliances and command proxy operations elsewhere.
The
Government of Rwanda continues to violate the arms embargo by providing direct
military support to the M23 rebels, facilitating recruitment, encouraging and
facilitating desertions from the armed forces of the Democratic Republic of the
Congo, and providing arms, ammunition, intelligence and political advice. The
de facto chain of command of M23 includes Gen. Bosco Ntaganda and culminates
with the Minister of Defence of Rwanda, Gen. James Kabarebe. Following the
publication of the addendum to its interim report S/2012/348/Add.1), the Group met the
Government of Rwanda and took into consideration its written response. The
Group has, however, found no substantive element of its previous findings that
it wishes to alter.
In 29 paragrafen wordt meer gedetailleerd ingegaan op de
materie. Dat zijn er in ieder geval minder dan wat er in de appendix heeft
gestaan. Hier is een voorbeeld.
22. Before
being sent to the Democratic Republic of the Congo, most recruits continued to
transit through Gen. Ntaganda’s Hotel Bushokoro in Kinigi, Rwanda. During its
visit to Bushokoro on 21 August 2012, the Group confirmed that the premises of
the hotel, surrounded by a protection unit of the Rwandan armed forces, corresponded
to the descriptions that former M23 soldiers had provided (see annex 19 to the
present report).
Grappig dat het hotel in de definitieve versie
Hotel Bushokoro in plaats van Hotel Bishokoro heet.
Het lijkt erop dat men in het interim rapport Rwanda nog de
kans heeft gegeven om een en ander recht te zetten, door de beschuldigingen aan
Rwanda in een aparte appendix op te nemen. Klaarblijkelijk heeft Rwanda niet te
behoefte gevoeld om officieel te reageren op de beschuldigingen. In Rwanda
nemen ze gewoon de expertgroep niet serieus. Ze zeggen dat voorzitter Steven
Hege een aanhanger is van de FDLR en daarom per definitie tegen Rwanda.
Zo’n expertgroep, hoe wordt die nu samengesteld? Wie bepaalt
wie er in komt? Welke zorgvuldigheid wordt er betracht bij het benoemen van de
personen in deze commissie? Is het mogelijk een erebaantje? Mogelijk is het ook
helemaal geen dankbare taak, want er worden rapporten volgeschreven, maar het
is onduidelijk wat er verder mee gebeurt.
Zestien resoluties en elf rapporten van de expertgroep. Al
bijna tien jaar lang worden documenten gemaakt. En wat heeft het opgeleverd?
Een enkele aanbeveling zal ongetwijfeld wel zijn opgevolgd of tot een resultaat
geleid, maar dan is er op een andere plek wel weer een nieuw probleem ontstaan.
In dit conflict wordt de ineffectiviteit van de Verenigde Naties toch maar weer
vlekkeloos aangetoond.
Rwanda voelt dat ook probleemloos aan. Haar politiek is het
om het officieel zo veel mogelijk te negeren en verder alles te ontkennen.
Vervolgens de auteurs van het document in diskrediet brengen en verder
natuurlijk zinspelen op het feit dat men altijd Rwanda moet hebben om te
beschuldigen. En dat lijkt te werken.
Eind 2012 is Rwanda namelijk gekozen om zitting te nemen als
tijdelijk lid in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Dat zal zijn voor
de jaren 2013 en 2014. Het is toch wel bijzonder dat een orgaan van de
Verenigde Naties in 2012 een vernietigend rapport uitbrengt over Rwanda en
vervolgens wordt hetzelfde land gekozen in de Veiligheidsraad. Dat klopt toch
ergens niet, of typeert dat nu Verenigde Naties?
Als epiloog wil ik hier nog een toevoegen dat Rwanda een
keer eerder tijdelijk lid is geweest van de Veiligheidsraad en dat was in 1994
en 1995. Laat dat nu de periode van de genocide zijn geweest. Laten we hopen
dat de geschiedenis zich niet gaat herhalen.
