Ik moet gedeeltelijk het boetekleed aantrekken. In een
eerdere bijdrage poneerde ik de stelling dat de overheid geen verantwoording
aflegt over de werkelijke uitgaven. Dat is niet correct. Dat doet de overheid
wel. Dat gebeurt via het jaarverslag van de HGIS (Homogene Groep Internationale
Samenwerking). In het voorjaar van elk jaar verschijnt deze om verantwoording
af te leggen over het afgelopen jaar.
Ook voor het jaar 2013 zijn de uitkomsten in tussentijd
vrijgekomen. Voor de jaren 2010 tot en met 2013 heb ik de werkelijke uitgaven voor
ODA (Official Development Assistance) op een rijtje gezet.
Land
|
2013
|
2012
|
2011
|
2010
|
|
Ethiopië
|
56.702.000
|
61.628.000
|
41.523.000
|
37.489.000
|
51%
|
Bangladesh
|
53.946.000
|
51.771.000
|
55.792.000
|
60.860.000
|
-11%
|
Mali
|
43.292.000
|
28.470.000
|
42.513.000
|
42.517.000
|
2%
|
Mozambique
|
41.143.000
|
39.633.000
|
49.071.000
|
59.890.000
|
-31%
|
Rwanda
|
37.267.000
|
28.748.000
|
34.050.000
|
28.405.000
|
31%
|
Zuid-Sudan/Sudan
|
33.890.000
|
17.469.000
|
37.488.000
|
53.820.000
|
-37%
|
Afghanistan
|
29.964.000
|
22.251.000
|
31.694.000
|
34.820.000
|
-14%
|
Benin
|
28.460.000
|
16.042.000
|
19.984.000
|
23.469.000
|
21%
|
Indonesië
|
28.045.000
|
27.825.000
|
53.340.000
|
56.824.000
|
-51%
|
Uganda
|
27.195.000
|
19.624.000
|
10.189.000
|
26.220.000
|
4%
|
Burundi
|
24.434.000
|
10.978.000
|
10.626.000
|
12.292.000
|
99%
|
Kenia
|
24.118.000
|
20.392.000
|
13.243.000
|
13.335.000
|
81%
|
Jemen
|
16.286.000
|
14.395.000
|
3.421.000
|
19.209.000
|
-15%
|
Ghana
|
16.192.000
|
31.642.000
|
45.105.000
|
54.995.000
|
-71%
|
Palestijnse
gebieden
|
13.443.000
|
15.897.000
|
19.258.000
|
18.781.000
|
-28%
|
Totaal
donorlanden
|
474.377.000
|
406.765.000
|
467.297.000
|
542.926.000
|
-13%
|
Grote
Meren
|
19.611.000
|
15.273.000
|
9.206.000
|
0
|
|
Midden
Amerika
|
12.489.000
|
5.136.000
|
0
|
0
|
|
Hoorn
van Afrika
|
2.916.000
|
0
|
0
|
0
|
|
Totaal
regionaal programma
|
35.016.000
|
20.409.000
|
9.206.000
|
0
|
|
Colombia
|
9.589.000
|
10.906.000
|
14.309.000
|
17.026.000
|
-44%
|
Zuid-Afrika
|
6.381.000
|
15.730.000
|
21.012.000
|
24.525.000
|
-74%
|
Vietnam
|
477.000
|
6.581.000
|
13.700.000
|
16.419.000
|
-97%
|
Totaal
transitielanden
|
16.447.000
|
33.217.000
|
49.021.000
|
57.970.000
|
-72%
|
Burkina
Faso
|
32.177.000
|
31.994.000
|
38.668.000
|
41.042.000
|
-22%
|
Pakistan
|
18.792.000
|
22.984.000
|
17.727.000
|
26.971.000
|
-30%
|
Bolivia
|
15.919.000
|
29.048.000
|
37.432.000
|
35.000.000
|
-55%
|
Tanzania
|
7.497.000
|
22.964.000
|
47.867.000
|
44.441.000
|
-83%
|
Sudan
|
5.682.000
|
9.712.000
|
0
|
0
|
|
Zambia
|
5.348.000
|
6.470.000
|
14.628.000
|
26.893.000
|
-80%
|
Nicaragua
|
4.467.000
|
7.867.000
|
14.787.000
|
17.414.000
|
-74%
|
Senegal
|
4.405.000
|
11.479.000
|
19.259.000
|
23.047.000
|
-81%
|
Egypte
|
2.847.000
|
4.227.000
|
6.393.000
|
8.018.000
|
-64%
|
Guatemala
|
2.198.000
|
4.917.000
|
12.736.000
|
15.619.000
|
-86%
|
Congo
|
1.712.000
|
3.944.000
|
4.163.000
|
5.117.000
|
-67%
|
Suriname
|
1.641.000
|
3.551.000
|
33.318.000
|
56.748.000
|
-97%
|
Mongolië
|
282.000
|
2.199.000
|
4.407.000
|
6.577.000
|
-96%
|
Bosnië
en Herzegovina
|
0
|
5.700.000
|
7.051.000
|
10.200.000
|
|
Zimbabwe
|
0
|
4.077.000
|
5.205.000
|
0
|
|
Bhutan
|
0
|
2.000.000
|
2.000.000
|
0
|
|
Kosovo
|
0
|
1.494.000
|
746.000
|
353.000
|
|
Moldavië
|
0
|
550.000
|
2.840.000
|
4.198.000
|
|
Georgië
|
0
|
116.000
|
224.000
|
2.352.000
|
|
Centraal
Azië
|
0
|
62.000
|
3.255.000
|
0
|
|
Sri
Lanka
|
0
|
62.000
|
74.000
|
718.000
|
|
Kaap
Verdië
|
0
|
35.000
|
1.700.000
|
3.083.000
|
|
Macedonië
|
0
|
0
|
1.029.000
|
1.652.000
|
|
Armenië
|
0
|
0
|
618.000
|
1.020.000
|
|
Albanië
|
0
|
0
|
275.000
|
2.471.000
|
|
Totaal
exitlanden
|
102.967.000
|
175.452.000
|
276.402.000
|
332.934.000
|
-69%
|
TOTAAL
|
628.807.000
|
635.843.000
|
801.926.000
|
933.830.000
|
-33%
|
Wat betreft Rwanda valt op dat bij de werkelijke uitgaven
Rwanda een beetje achterblijven bij de geplande uitgaven in vergelijking met
andere landen. Bij de geplande uitgaven was Rwanda van een veertiende plaats in
2010 via achtste in 2011 en 2012 opgeschoven naar de tweede plaats in 2013. Bij
de werkelijke uitgaven is Rwanda van een dertiende plek in 2010 via een elfde
(2011) en een zevende (2012) opgeschoven naar plek vijf in 2013. Zou het dan
toch zijn dat er in 2013 flink gekort is op de uitgaven? Wel blijft de
conclusie dat gedurende al die jaren de uitgaven richting Rwanda flink zijn
gestegen. De planning was een stijging van 66 %, in werkelijkheid is het 31 %
geworden, nog altijd een stijging die ruim boven het gemiddelde ligt.
Wat dan weer tegenvalt bij de overheid is dat ze bij de
werkelijke uitgaven per land geen vergelijking maken met de geplande uitgaven.
Het lijkt wel of ze bang zijn om echt verantwoording af te leggen. Want dan
moet je misschien gaan uitleggen waarom er voor een land veel meer is
uitgegeven, maar nog vaker ook veel minder. Omdat het HGIS geen vergelijking
maakt tussen planning en werkelijkheid heb ik het zelf maar gedaan, voor de
jaren 2010 tot en met 2013.
Land
|
2011
|
2011
|
2010
|
2010
|
||
werkelijk
|
plan
|
werkelijk
|
plan
|
|||
Ethiopië
|
41.523.000
|
35.400.000
|
17%
|
37.489.000
|
37.768.000
|
-1%
|
Bangladesh
|
55.792.000
|
55.955.000
|
0%
|
60.860.000
|
58.200.000
|
5%
|
Mali
|
42.513.000
|
52.363.000
|
-19%
|
42.517.000
|
52.013.000
|
-18%
|
Mozambique
|
49.071.000
|
53.200.000
|
-8%
|
59.890.000
|
54.600.000
|
10%
|
Rwanda
|
34.050.000
|
44.100.000
|
-23%
|
28.405.000
|
30.600.000
|
-7%
|
Zuid-Sudan/Sudan
|
37.488.000
|
66.600.000
|
-44%
|
53.820.000
|
60.000.000
|
-10%
|
Afghanistan
|
31.694.000
|
16.950.000
|
87%
|
34.820.000
|
22.000.000
|
58%
|
Benin
|
19.984.000
|
29.059.000
|
-31%
|
23.469.000
|
29.510.000
|
-20%
|
Indonesië
|
53.340.000
|
71.425.000
|
-25%
|
56.824.000
|
72.070.000
|
-21%
|
Uganda
|
10.189.000
|
27.532.000
|
-63%
|
26.220.000
|
26.299.000
|
0%
|
Burundi
|
10.626.000
|
2.295.000
|
363%
|
12.292.000
|
13.864.000
|
-11%
|
Kenia
|
13.243.000
|
14.872.000
|
-11%
|
13.335.000
|
14.672.000
|
-9%
|
Jemen
|
3.421.000
|
23.412.000
|
-85%
|
19.209.000
|
24.402.000
|
-21%
|
Ghana
|
45.105.000
|
58.061.000
|
-22%
|
54.995.000
|
58.288.000
|
-6%
|
Palestijnse
gebieden
|
19.258.000
|
22.200.000
|
-13%
|
18.781.000
|
22.200.000
|
-15%
|
Totaal
donorlanden
|
467.297.000
|
573.424.000
|
-19%
|
542.926.000
|
576.486.000
|
-6%
|
Grote
Meren
|
9.206.000
|
0
|
0
|
0
|
||
Midden
Amerika
|
0
|
0
|
0
|
0
|
||
Hoorn
van Afrika
|
0
|
0
|
0
|
0
|
||
Totaal
regionaal programma
|
9.206.000
|
0
|
0
|
0
|
||
Colombia
|
14.309.000
|
18.200.000
|
-21%
|
17.026.000
|
18.250.000
|
-7%
|
Zuid-Afrika
|
21.012.000
|
24.750.000
|
-15%
|
24.525.000
|
26.250.000
|
-7%
|
Vietnam
|
13.700.000
|
15.625.000
|
-12%
|
16.419.000
|
21.000.000
|
-22%
|
Totaal
transitielanden
|
49.021.000
|
58.575.000
|
-16%
|
57.970.000
|
65.500.000
|
-11%
|
Pakistan
|
17.727.000
|
33.292.000
|
-47%
|
26.971.000
|
39.600.000
|
-32%
|
Suriname
|
33.318.000
|
36.456.000
|
-9%
|
56.748.000
|
57.403.000
|
-1%
|
Bolivia
|
37.432.000
|
42.064.000
|
-11%
|
35.000.000
|
39.746.000
|
-12%
|
Congo
|
4.163.000
|
4.500.000
|
-7%
|
5.117.000
|
4.000.000
|
28%
|
Tanzania
|
47.867.000
|
66.558.000
|
-28%
|
44.441.000
|
67.558.000
|
-34%
|
Kosovo
|
746.000
|
4.000.000
|
-81%
|
353.000
|
0
|
|
Senegal
|
19.259.000
|
30.756.000
|
-37%
|
23.047.000
|
28.825.000
|
-20%
|
Burkina
Faso
|
38.668.000
|
43.300.000
|
-11%
|
41.042.000
|
43.550.000
|
-6%
|
Zambia
|
14.628.000
|
43.000.000
|
-66%
|
26.893.000
|
46.600.000
|
-42%
|
Nicaragua
|
14.787.000
|
19.458.000
|
-24%
|
17.414.000
|
19.476.000
|
-11%
|
Egypte
|
6.393.000
|
8.046.000
|
-21%
|
8.018.000
|
8.676.000
|
-8%
|
Guatemala
|
12.736.000
|
15.500.000
|
-18%
|
15.619.000
|
15.550.000
|
0%
|
Mongolië
|
4.407.000
|
7.298.000
|
-40%
|
6.577.000
|
7.216.000
|
-9%
|
Sudan
|
0
|
0
|
0
|
0
|
||
Bosnië
en Herzegovina
|
7.051.000
|
9.000.000
|
-22%
|
10.200.000
|
10.000.000
|
2%
|
Zimbabwe
|
5.205.000
|
0
|
0
|
0
|
||
Bhutan
|
2.000.000
|
0
|
0
|
0
|
||
Centraal
Azië
|
3.255.000
|
0
|
0
|
0
|
||
Moldavië
|
2.840.000
|
4.801.000
|
-41%
|
4.198.000
|
5.176.000
|
-19%
|
Kaap
Verdië
|
1.700.000
|
1.100.000
|
55%
|
3.083.000
|
2.925.000
|
5%
|
Macedonië
|
1.029.000
|
516.000
|
99%
|
1.652.000
|
1.692.000
|
-2%
|
Armenië
|
618.000
|
343.000
|
80%
|
1.020.000
|
1.000.000
|
2%
|
Albanië
|
275.000
|
0
|
2.471.000
|
3.400.000
|
-27%
|
|
Georgië
|
224.000
|
615.000
|
-64%
|
2.352.000
|
2.740.000
|
-14%
|
Sri
Lanka
|
74.000
|
0
|
718.000
|
200.000
|
259%
|
|
Totaal
exitlanden
|
276.402.000
|
370.603.000
|
-25%
|
332.934.000
|
405.333.000
|
-18%
|
TOTAAL
|
801.926.000
|
1.002.602.000
|
-20%
|
933.830.000
|
1.047.319.000
|
-11%
|
Land
|
2013
|
2013
|
2012
|
2012
|
||
werkelijk
|
plan
|
werkelijk
|
plan
|
|||
Ethiopië
|
56.702.000
|
52.943.000
|
7%
|
61.628.000
|
38.623.000
|
60%
|
Bangladesh
|
53.946.000
|
60.222.000
|
-10%
|
51.771.000
|
46.284.000
|
12%
|
Mali
|
43.292.000
|
pm
|
28.470.000
|
51.161.000
|
-44%
|
|
Mozambique
|
41.143.000
|
44.715.000
|
-8%
|
39.633.000
|
52.822.000
|
-25%
|
Rwanda
|
37.267.000
|
56.710.000
|
-34%
|
28.748.000
|
32.695.000
|
-12%
|
Zuid-Sudan/Sudan
|
33.890.000
|
52.850.000
|
-36%
|
17.469.000
|
52.065.000
|
-66%
|
Afghanistan
|
29.964.000
|
39.364.000
|
-24%
|
22.251.000
|
31.500.000
|
-29%
|
Benin
|
28.460.000
|
31.750.000
|
-10%
|
16.042.000
|
14.945.000
|
7%
|
Indonesië
|
28.045.000
|
34.929.000
|
-20%
|
27.825.000
|
47.040.000
|
-41%
|
Uganda
|
27.195.000
|
25.468.000
|
7%
|
19.624.000
|
6.088.000
|
222%
|
Burundi
|
24.434.000
|
24.900.000
|
-2%
|
10.978.000
|
7.500.000
|
46%
|
Kenia
|
24.118.000
|
27.553.000
|
-12%
|
20.392.000
|
16.717.000
|
22%
|
Jemen
|
16.286.000
|
18.779.000
|
-13%
|
14.395.000
|
17.281.000
|
-17%
|
Ghana
|
16.192.000
|
46.577.000
|
-65%
|
31.642.000
|
39.969.000
|
-21%
|
Palestijnse
gebieden
|
13.443.000
|
15.307.000
|
-12%
|
15.897.000
|
14.671.000
|
8%
|
Totaal
donorlanden
|
474.377.000
|
532.067.000
|
-11%
|
406.765.000
|
469.361.000
|
-13%
|
Grote
Meren
|
19.611.000
|
26.500.000
|
-26%
|
15.273.000
|
27.400.000
|
-44%
|
Midden
Amerika
|
12.489.000
|
15.000.000
|
-17%
|
5.136.000
|
0
|
|
Hoorn
van Afrika
|
2.916.000
|
0
|
0
|
0
|
||
Totaal
regionaal programma
|
35.016.000
|
41.500.000
|
-16%
|
20.409.000
|
27.400.000
|
-26%
|
Colombia
|
9.589.000
|
7.973.000
|
20%
|
10.906.000
|
8.890.000
|
23%
|
Zuid-Afrika
|
6.381.000
|
5.869.000
|
9%
|
15.730.000
|
12.280.000
|
28%
|
Vietnam
|
477.000
|
1.000.000
|
-52%
|
6.581.000
|
12.120.000
|
-46%
|
Totaal
transitielanden
|
16.447.000
|
14.842.000
|
11%
|
33.217.000
|
33.290.000
|
0%
|
Pakistan
|
18.792.000
|
18.510.000
|
2%
|
22.984.000
|
20.145.000
|
14%
|
Suriname
|
1.641.000
|
7.966.000
|
-79%
|
3.551.000
|
20.331.000
|
-83%
|
Bolivia
|
15.919.000
|
14.674.000
|
8%
|
29.048.000
|
28.830.000
|
1%
|
Congo
|
1.712.000
|
1.000.000
|
71%
|
3.944.000
|
1.500.000
|
163%
|
Tanzania
|
7.497.000
|
11.773.000
|
-36%
|
22.964.000
|
27.514.000
|
-17%
|
Kosovo
|
0
|
550.000
|
1.494.000
|
594.000
|
152%
|
|
Senegal
|
4.405.000
|
8.775.000
|
-50%
|
11.479.000
|
11.989.000
|
-4%
|
Burkina
Faso
|
32.177.000
|
30.400.000
|
6%
|
31.994.000
|
31.274.000
|
2%
|
Zambia
|
5.348.000
|
13.569.000
|
-61%
|
6.470.000
|
14.434.000
|
-55%
|
Nicaragua
|
4.467.000
|
4.283.000
|
4%
|
7.867.000
|
10.562.000
|
-26%
|
Egypte
|
2.847.000
|
3.960.000
|
-28%
|
4.227.000
|
4.874.000
|
-13%
|
Guatemala
|
2.198.000
|
2.554.000
|
-14%
|
4.917.000
|
9.763.000
|
-50%
|
Mongolie
|
282.000
|
611.000
|
-54%
|
2.199.000
|
3.861.000
|
-43%
|
Sudan
|
5.682.000
|
0
|
9.712.000
|
0
|
||
Bosnië
en Herzegovina
|
0
|
0
|
5.700.000
|
5.400.000
|
6%
|
|
Zimbabwe
|
0
|
0
|
4.077.000
|
3.200.000
|
27%
|
|
Bhutan
|
0
|
0
|
2.000.000
|
2.000.000
|
0%
|
|
Centraal
Azië
|
0
|
0
|
62.000
|
0
|
||
Moldavië
|
0
|
0
|
550.000
|
0
|
||
Kaap
Verdië
|
0
|
0
|
35.000
|
0
|
||
Macedonië
|
0
|
0
|
0
|
0
|
||
Armenië
|
0
|
0
|
0
|
0
|
||
Albanië
|
0
|
0
|
0
|
0
|
||
Georgië
|
0
|
0
|
116.000
|
0
|
||
Sri
Lanka
|
0
|
0
|
62.000
|
0
|
||
Totaal
exitlanden
|
102.967.000
|
118.625.000
|
-13%
|
175.452.000
|
196.271.000
|
-11%
|
TOTAAL
|
628.807.000
|
707.034.000
|
-11%
|
635.843.000
|
726.322.000
|
-12%
|
Over de gehele linie is vast te stellen dat in elk jaar er
flink minder is uitgegeven dan begroot. Ook is te zien dat de situatie per land
heel verschillend is. Bij het ene land wordt heel veel meer uitgegeven dan
begroot en bij vele andere landen wordt er flink minder uitgegeven dan gepland.
Voor Rwanda is in elk jaar minder uitgegeven dan wat is begroot. Voor de jaren
2010, 2011 en 2012 is de afwijking bij Rwanda ongeveer in lijn met de algemene
trend. Alleen in 2013 is de afwijking wel wat groter dan in andere jaren en ook
in vergelijking met andere landen. Er wordt maar liefst 34 % minder uitgegeven
dan gepland. Zou het dan toch zo zijn dat hier het bevriezen en stopzetten van
de begrotingssteun zijn weerslag heeft gekregen?
Om hier achter te komen heb ik voor Rwanda een en ander in
detail uitgezocht en samengevat. Met als resultaat de volgende uitkomst.
Rwanda
|
2011
|
2011
|
2010
|
2010
|
||
werkelijk
|
plan
|
werkelijk
|
plan
|
|||
Goed
bestuur
|
6.607.000
|
6.300.000
|
5%
|
5.671.000
|
6.400.000
|
-11%
|
Kwaliteit
OS
|
125.000
|
0
|
6.000
|
0
|
||
Ondernemingsklimaat
|
14.088.000
|
11.200.000
|
26%
|
10.528.000
|
12.200.000
|
-14%
|
Onderwijs
|
6.200.000
|
7.600.000
|
-18%
|
6.200.000
|
6.000.000
|
3%
|
Milieu
en water
|
7.030.000
|
19.000.000
|
-63%
|
6.000.000
|
6.000.000
|
0%
|
Totaal
|
34.050.000
|
44.100.000
|
-23%
|
28.405.000
|
30.600.000
|
-7%
|
Rwanda
|
2013
|
2013
|
2012
|
2012
|
||
werkelijk
|
plan
|
werkelijk
|
plan
|
|||
Veiligheid
|
5.954.000
|
9.510.000
|
-37%
|
1.938.000
|
1.485.000
|
31%
|
Voedselzekerheid
|
26.772.000
|
22.360.000
|
20%
|
13.320.000
|
15.800.000
|
-16%
|
Armoedebeleid
|
214.000
|
200.000
|
7%
|
195.000
|
0
|
|
Private
sector ontwikkeling
|
1.299.000
|
9.140.000
|
-86%
|
2.358.000
|
6.450.000
|
-63%
|
Duurzaamheid
|
2.827.000
|
11.000.000
|
-74%
|
10.937.000
|
8.960.000
|
22%
|
Waterbeheer
|
201.000
|
4.500.000
|
-96%
|
0
|
0
|
|
Totaal
|
37.267.000
|
56.710.000
|
-34%
|
28.748.000
|
32.695.000
|
-12%
|
Bij de rubriek ‘Veiligheid, goed bestuur en rechtsorde’ is
in 2013 ruim 3,5 miljoen euro minder uitgegeven dan gepland. Dan zou dan een
indicatie kunnen zijn dat er inderdaad gekort is op de justitiesector, want dat
beleid zou hier onder moeten vallen. Maar het is zeker niet de vijf miljoen euro
korting waarover wordt gesproken.
In augustus 2012 zou er al sprake zijn van bevriezing van
steun en in december 2012 is besloten tot stopzetting van de steun. Het zou dan
gaan om vijf miljoen euro. In 2012 wordt bij ‘Veiligheid, goed bestuur en
rechtsorde’ meer uitgegeven dan begroot. In 2013 wordt er minder uitgegeven. Als
je de jaren 2012 en 2013 optelt, dan is er ongeveer drie miljoen minder
uitgegeven. Het zou kunnen zijn dat dit de straf is die Nederland heeft
opgelegd, maar dan is deze maar ten dele uitgevoerd. Het heeft er alle schijn
van dat er meer met woorden iets gezegd is, dan dat er werkelijk een daad door
Nederland is gesteld.
Voor het jaar 2013 is ook te zien dat voor de rubrieken
duurzaamheid, waterbeheer en private sector ontwikkeling ruim minder uitgeven
is dan begroot. Zowel procentueel als in absolute getallen is hier minder
uitgegeven dan begroot in vergelijking met de rubriek die over veiligheid gaat.
Zou op deze onderdelen dan ook een straf uitgedeeld zijn door Nederland? Of is
hier gewoon sprake van klungeligheid? We hebben samen mooie plannen gemaakt,
maar het is ons totaal niet gelukt om maar iets van de grond te krijgen.
Zo ver mij bekend is er geen verdere toelichting te vinden
waarom de werkelijke uitgaven zo veel afwijken van de begroting. In het
jaarverslag van HGIS staat het niet vermeld. Over Rwanda wordt de toelichting
niet gesproken. Het blijft dus gissen naar het waarom. Misschien zal ik er ooit
een keer achter komen, maar waarschijnlijk zal dat nooit gebeuren.