Elk jaar herdenken wij de op 4 mei de slachtoffers van de
Tweede Wereldoorlog en op 5 mei vieren we de vrijheid. Het Nationaal Comité 4
en 5 mei zegt het volgende:
Op 4 mei
vindt elk jaar in Nederland de Nationale Herdenking plaats. Tijdens deze
dodenherdenking worden om 20.00 uur in het hele land twee minuten stilte in
acht genomen voor de Nederlandse oorlogsslachtoffers. De herdenking op
4 mei bij het Nationaal Monument op de Dam en de bijeenkomst in de Nieuwe Kerk
daar aan voorafgaand worden georganiseerd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
De aanwezigheid van het Staatshoofd, een vertegenwoordiging van de
Staten-Generaal en van de Rijksministerraad, zijn een bevestiging van het
nationale karakter van de herdenking.Ook in 98% van de gemeenten wordt een herdenking georganiseerd.
De verantwoordelijkheid voor de organisatie van deze herdenkingen ligt bij een
lokale organisatie en/of overheid. Het accent bij deze herdenkingen ligt veelal
op de specifieke historische gebeurtenissen in en slachtoffers uit de eigen
gemeente.
Op 5 mei
vieren we dat we in Nederland in vrijheid leven. We vieren dat we in 1945
bevrijd zijn van de Duitse bezetting in Europa en de Japanse bezetting in Azië
en dat we sindsdien in het Koninkrijk der Nederlanden vrij zijn van oorlog en
onderdrukking. 5 mei is ook een dag om ons te bezinnen op het
belang van vrijheid en ons te realiseren dat vrijheid kwetsbaar is. Voor de
vrijheid in Nederland hebben velen gevochten en zelfs hun leven gegeven. Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende
niet dat een einde kwam aan oorlog in de wereld. Nog dagelijks lijden mensen
onder gewapende conflicten en de schending van mensenrechten. Op veel plaatsen
ter wereld moeten mensen dagelijks vechten voor hun bestaan. 5 mei is daarom
óók de dag waarop we ons bezinnen op onvrijheid elders in de wereld.
Ook in Utrecht wordt stilgestaan bij 4 en 5
mei. In de wijk Hoograven wordt dit georganiseerd door Wijk- en
oranjevereninging Hoogravens Belang. Over de herdenking op 4 mei zegt men:
Elk jaar
organiseert de wijk- en oranjevereniging op 4 mei de herdenking van alle
slachtoffers van oorlogen en geweld.
Ook dit jaar was er de herdenking op 4 mei in de wijk
Hoograven bij de Bevrijdingsboom aan de Julianaweg. Om even na half 8 heb ik
mij ook naar deze plek begeven om mee te doen aan deze herdenking. Toen ik daar
aan kwam stonden er al heel veel mensen verzameld bij de herdenkingsplek en werd
er mooie stemmige muziek gespeeld. Ik
keek naar de vlaggen en zag dat er al drie vlaggen halfstok waren gehesen. In
het midden de Nederlandse vlag, rechts ervan de Canadese vlag en links ervan de
Marokkaanse. Deze laatste vlag vond ik daar niet passen. Ik vond hem ook niet
passen bij deze herdenking. Het voelde niet goed en ik vond ook dat ik hier
geen deel van wilde uitmaken. Ik heb mij weer snel uit de voeten gemaakt om thuis
voor de televisie alsnog op een waardige manier te kunnen deelnemen aan de
herdenking.
Ik heb bezwaren tegen het feit dat de Marokkaanse vlag hier
wordt gehesen. Ook op 5 mei wapperde deze vlag nog vrolijk verder, mede dankzij
de hevige wind.
De vlag van Marokko staat voor mij in de eerste plaats voor
het land van Marokko. Dat land heeft al sinds jaren op illegale wijze een ander
land bezet. De Westerse Sahara is sinds
1975 ingelijfd door Marokko en dat gaat tevens gebaard met grove schending van
de mensenrechten. Het is daarom onverteerbaar dat we de Marokkaanse vlag gaan hijsen
op die dagen dat wij de vrijheid vieren en dat we de doden herdenken die door onrecht
zijn gevallen. Het land Marokko zorgt voor enorme beknotting van de vrijheid
van de mensen in de Westelijke Sahara. Er zijn vele doden gevallen bij het
bezetten van dit land en tot op dit moment is een inwoner van de Westelijke
Sahara zijn leven niet veilig indien op de een of andere manier geprotesteerd
wordt tegen deze bezetting. De Marokkaanse vlag lijkt me dan niet de meest voor
de hand liggen vlag om de vrijheid te vieren en de doden te herdenken.
Welke vlaggen zouden er dan moeten worden gehesen? Dat zou
in feite heel gemakkelijk kunnen zijn. Algemeen bekend is dat de stad Utrecht
is bevrijd door de Canadezen en de Britten. Niets zou dan logischer zijn om
juist deze twee vlagen te gaan hijsen op 4 en 5 mei.
Als er breder wordt gekeken en naar de bevrijding van geheel
Nederland wordt gekeken, dan komen meer vlaggen in aanmerking. Ook aan Amerikaanse,
Poolse, Franse, Belgische en Noorse zijde zijn er slachtoffers gevallen bij de
bevrijding van Nederland. Het NIOD zegt het volgende over de omgekomen
slachtoffers aan geallieerde zijde tijdens de bevrijding van Nederland.
Tussen medio september 1944 en mei 1945 kwamen bij de gevechten in
Nederland ongeveer 13.000 geallieerden om het leven. In dat totaalcijfer zijn
ook de militairen opgenomen die bezweken aan ziektes en ongelukken welke direct
samenhingen met de militaire operaties. Het bronnenmateriaal laat een
nauwkeuriger schatting niet toe. Bovendien wordt de telling door een aantal
factoren bemoeilijkt. Ten eerste valt bij de strijd in de grensstreken soms
nauwelijks vast te stellen of een militair al of niet op Nederlands grondgebied
sneuvelde. Ten tweede overleden verschillende soldaten in hospitalen over de
grens aan verwondingen die ze in Nederland hadden opgelopen. De Britten
verloren circa 6.700 man, de Canadezen circa 4.100 man, de Amerikanen 1.135 man
en de Polen 630 man. Veertig Nederlandse militairen van de Irenebrigade en No. 2 (Dutch) Troop (een commando-eenheid) kwamen
in Nederland om het leven, alsmede 102 leden van de Stoottroepen. De Fransen
verloren 32 man, de Belgen 36. Op Walcheren vielen negen Noorse commando’s.
Als de gehele Tweede Wereldoorlog in beschouwing worden
genomen, dan kan men niet om de militaire slachtoffers heen die afkomstig zijn uit
de voormalige Sovjet-Unie.
Het lijkt me duidelijk dat er genoeg alternatieven zijn voor
het flankeren van de Nederlandse driekleur op 4 en 5 mei.
Via Twitter heb ik mijn afkeuren uitgesproken over het
hijsen van de vlag van Marokko op 4 mei. Ook op 5 mei vind ik het ongepast om
deze vlag in top te hijsen.
Hierop heb ik verschillende reacties gekregen die het niet eens
waren met mijn zienswijze. Deze heb ik kunnen rubriceren in een drietal
overwegingen.
De eerste is dat het al jaren zo is. Ik weet dat het in
ieder geval vorig ook is gebeurd. Mij is niet bekend dat het al jaren zo gaat. Een
paar jaar geleden ben ik ook geweest en toen is het zeker niet gedaan. Maar
alleen het feit dat het al jaren wordt gedaan, maakt het in mijn ogen nog niet
gerechtvaardigd om het dit jaar weer te doen.
Het tweede argument gaat erover dat ik mijn geschiedenis
niet ken en dat het gaat om het herdenken van de Marokkaanse slachtoffers die
gevallen zijn voor ons land. Ik ken mijn geschiedenis wel. Zie hierboven. Ik
weet dat er Marokkanen in Franse dienst aan de zijde van de geallieerden hebben
gevochten. In Zeeland liggen militairen van Marokkaanse herkomst begraven. Sommige
zeggen dat ze gevallen zijn tijdens de verdediging van ons land in 1940. Dit is gewoon niet waar. Ze zijn niet in Nederland gesneuveld zijn, ze zijn aangespoeld als gevolg van gevechten elders. In de bevrijding van Nederland in 1945 hadden ze in
ieder geval geen aandeel. Een ding is duidelijk, er zijn
Marokkaanse militaire slachtoffers. Is dit feit genoeg om in Hoograven de
Marokkaanse vlag te hijsen? Als gekeken wordt naar het aantal slachtoffers
zeker niet, dan komen de Britse, Amerikaanse of Poolse vlag veel eerder in
aanmerking. Hoogstens zouden er argumenten zijn om alle militaire slachtoffers uit
verschillende landen per toerbeurt te gedenken. Het ene jaar de Britten en de
Noren, het volgende jaar de Amerikanen en de Polen, enz.
Dan wordt er ook nog gesproken dat op deze wijze de buurt
erbij wordt betrokken. Van dit argument word ik een beetje ongemakkelijk. Men
bedoelt dan waarschijnlijk de buurtbewoners van Marokkaanse afkomst. Als dat
het argument is, waar ligt dan de grens? Gaan we dan ook een enig moment de
bewoners van Turkse komaf erbij betrekken? Of Braziliaanse? Tevens worden de
buurtbewoners dan opeens weer Marokkanen in plaats van (Marokkaanse) Nederlanders.
Dat lijkt me ook niet de bedoeling. Dit wordt dan wel een heel oneigenlijke
reden om deze vlag te gaan hijsen. Als buurtbewoner vergroot het in ieder geval
mijn betrokkenheid niet.
Met dit vlaggenvertoon is vervolgens helemaal geen aandacht
voor de grootst groep slachtoffers onder de bevolking: de joden. In Hoograven
is zeker sprake van enkele tientallen joodse slachtoffers. Hoe zou je die
slachtoffers op enige wijze nog kunnen gedenken bij de bijeenkomst bij de
Bevrijdingsboom? De vlag van Israël zou een optie kunnen zijn, maar dat kan
natuurlijk ook niet, want die vlag staat niet voor alle Nederlandse joodse mensen.
Al met al zijn er genoeg redenen om de herdenking op gepaste
wijze in te vullen. In mijn ogen is de invulling die er in 2015 aan is gegeven
niet aan te merken als gepast. De beste optie is in mijn ogen gewoon de
Canadese en de Britse vlag op te hangen. Dat zijn de bevrijders van Utrecht en
onder hen zijn de meeste slachtoffers gevallen bij de bevrijding van ons land.
