Op verkiezingstournee in Duitsland

Tijdens mijn bezoek aan Baden-Württemberg in juli ben ik wederom in aanraking gekomen met de Duitse politiek. Ik kwam toen tot de conclusie dat de Duitse politiek vooral lokale politiek zou zijn. Tot op zekere hoogte klopt dat ook nog steeds, het is in ieder geval veel lokaler dan in Nederland. Maar ik denk dat in juli de focus nog niet zo was op de landelijke politiek. En dat ze met het naderen van de verkiezingsdatum van 24 september in de loop van de tijd meer landelijk zijn geworden. Dus ik moet mijn standpunt een beetje nuanceren.

Op 24 september ben ik naar Duitsland gegaan. Emmerich is in principe het meest dichtbij, dus dat leek me wel een goede bestemming. De stad was volgehangen met verkiezingsposters. En deze keer waren de meeste landelijke Spitzenkandidaten wel ruimschoots vertegenwoordigd. Van CDU en SPD zag ik mooie posters met de hoofden van de landelijke lijsttrekker erop. De naam werd niet eens meer vermeld. Bij FDP (Christian Lindner), Grünen (Katrin Göring-Eckardt) en Die Linke (Sarah Wagenknecht) werd voor de zekerheid de naam nog wel even toegevoegd.  Als je alleen landelijk bent geïnteresseerd, dan weet je zo op wie je moet stemmen.

Van de AfD was geen poster met de lijsttrekker erop. Zij beperkten zich tot meer algemene verkiezingsposters. Met hun eigen speerpunten.

Ik zag ook menig hoofd van de lokale kandidaat in district 112 (Kleve). Emmerich is onderdeel van dit kiesdistrict in Nordrhein-Westfalen. De CDU met Stefan Rouenhoff, de SPD met Barbara Hendricks en de FDP met Ralf Klapdor. Ik denk dat de andere kandidaten voor de Erststimmen niet eens gepoogd hebben om een poster met hun hoofd te maken, wetende dat ze waarschijnlijk toch niet werden verkozen. Waarom zou je eigenlijk mee gaan doen als Erstkandidat als je toch geen enkele kans zou maken?

Maar er waren ook nog een enkele poster van kleinere partijen. Ook van partijen waar ik nog nooit van had gehoord. Ook hier was de MLPD (Marxistisch-Leninistische Partij Deutschlands) weer actief, die had ik in Baden-Württemberg ook al gezien.

Ook DM (Deutsche Mitte) was met posters ruim vertegenwoordigd. Gezien hun thema op de poster leek het wel een interessante partij te zijn, maar bij nader onderzoek blijkt dit een niet al te fris partijtje te zijn. Deze dus toch ook maar niet.

Dan was er nog een intrigerende poster van Wilhelm Bovenkerk. Alleen al door zijn Nederlandse achternaam wekt hij natuurlijk sympathie op. Echt zo iemand die uit idealen zich verkiesbaar stelt en gewoon als individu meedoet om te strijden tegen de machtige partijen, die altijd maar aan de macht blijven. Een teleurgestelde boer die vanwege de lage melkprijs zijn bedrijf heeft moeten opgeven. Hij doet zonder partij mee aan de verkiezingen, ook al staat er dan toch Internationalistische Liste onderaan zijn poster. En die blijkt dan toch weer verbonden te zijn aan de MLPD.

Er was ook nog een poster van de ALDInativlos met hun kandidaten op de Einkaufs-Liste. Zouden er nog mensen geweest zijn die vandaag op zoek zijn geweest naar hun favoriete kandidaat op deze lijst: William Berne?

Ik had heel het centrum van Emmerich doorlopen en alle posters in mij opgenomen. Verder was het een rustige zondagochtend met dagjesmensen die genoten van het mooie weer en het uitzicht op de Rijn. Van verkiezingskoorts kon ik verder niet veel merken. Ik moet de wijken in om de echte verkiezingen helemaal in me op te nemen. Maar eerst een kop koffie op een terras aan de Rijn met een lekker stuk Stachelbeertorte. 

De wijken in dus op zoek naar verkiezingslokalen. Dat moeten natuurlijk scholen zijn. Na enig rondrijden in de omliggende wijken zag ik eindelijk iets wat op een school leek. En er was beweging, er stonden auto’s en er liepen mensen. Iets wat niet normaal leek bij zo’n gebouw. Ik er ook snel naar toe. En ja hoor, het was een Wahllokal. Niet veel verwijzingen rondom het Städtisches Willibrord-Gymnasium, maar op de deur stond het weliswaar vrij klein, maar heel duidelijk.

Bij binnenkomst stuitte ik meteen op een stand van de ARD. Dit was dus zo´n poll van de televisiezender om gelijk om 18.00 een voorlopige uitslag te hebben. Bij een stemmer die naar buiten ging zag ik dat deze gevraagd om iets in te vullen op een formulier. Die deed dat dan ook. Ik vroeg of ik een foto mocht maken. Dat werd mij op bitse toon geweigerd door de mevrouw achter het tafeltje. Dit was een niet al te vriendelijke kennismaking.

Dan maar door naar het eigenlijke lokaal waar men echt kon kiezen. Aan de linkerkant zaten een drietal mensen achter een tafel. Iets rechts daarvan een stembus, veel kleiner dan die van ons. En nog iets meer naar rechts twee gelegenheden om daadwerkelijk je stem uit te brengen. Wederom veel kleiner dan die bij ons. En ook anders geplaatst dan bij ons. De mensen achter de tafel hadden in feite geen zicht op wat er in het stemhokje gebeurde. Ik zeg stemhokje, maar het is zo klein dat het eigenlijk geen naam mag hebben. 

Er kwamen geregeld mensen binnen en ik liep een beetje door richting de wc’s, zodat ik een beetje uit het zicht was verdwenen. Ik wilde wachten tot er geen kiezers meer in het lokaal zouden zijn. Ondertussen kon ik mooi alle tekenprestaties van de gymnasiasten aan de muur aanschouwen.

Op een gegeven moment werd het rustig en zag ik mijn kans schoon. Ik knoopte een obligaat gesprekje aan over de voortgang van de verkiezing. En ik vroeg of ik een foto mocht maken. Dat werd mij wederom geweigerd. Deze keer gelukkig op een vriendelijke manier. Het mocht niet van de wet. Ik merkte nog niets op over televisiecamera’s die toch ook altijd te zien zijn bij verkiezingen, maar het was vergeefse moeite. Deze mensen waren van de wet, dus dat ging helaas niet lukken.

Ik was echter niet van plan om het hierbij te laten zitten. Dan het maar ergens anders proberen. Ik toog op weg naar Kleve. Misschien gaat het daar beter. Onderweg naar deze plaats zag ik een klein dorpje rechts van de weg. Daar zijn misschien ook verkiezingen. Het was het dorp Warbeyen.

Ik parkeerde bij de kerk en zag rechts daarvan een gebouw waarvan ik al wel vermoede dat daar wel een verkiezingen konden zijn. Er veel mensen rond, het leek vrij druk. Eerst maar eens een wandelingetje in de omgeving. Een wandeling rondom de kerk. Een jonge donkere vrouw kwam aangefietst met een papier in de hand. Ik zag er blijkbaar heel lokaal uit en ze vroeg mij of ik wist waar de verkiezingen waren. Ik had het stemlokaal al gezien en wees haar fijntjes in de goede richting. Deze nieuwkomer kon ik toch maar even mooi de weg wijzen.

Nadat ik het rondje rondom de kerk had afgerond toch maar gauw richting het gebouwtje. Het is het gebouw van de Heimatverein Warbeyen e.V. En het was inderdaad een Wahllokal. En het mooie was dat er aan de buitenkant van het lokaaltje een voorbeeld hing van het stembiljet. Daar stonden mooie alle Erstkandidaten, maar ook alle partijen waar je je Zweitstimme op kon uitbrengen. Plus een document waarin de regels van het stemmen nog een keer worden uitgelegd.

Op het stembiljet stonde maar liefst 24 partijen. De bekende partijen natuurlijk, maar ook exoten zoals de V-Partei (Partei für Veränderung, Vegetarier und Veganer), Die Partei (Die Partei für Arbeit, Rechtstaat, Tierschutz, Elitenförderung und basisdemokratische Inititiative), DiB (Demokratie in Bewegung), BGE (Bündnis Grundeinkommen) en DKP (Deutsche Kommunistische Partei).

Bij binnenkomst vond ik bijna dezelfde scene aan als in Emmerich. Links een tafel met drie mensen, rechts daarvan de kleine stembus en nog meer naar rechts het stemhokje, dit keer slechts een in plaats van twee. Er was verder niemand aan het stemmen, dus ik kon rustig een praatje maken. Ik vroeg wederom of ik een foto mocht maken. Er was een lichte aarzeling, met keek naar de vierde man die links naast de tafel zat. Deze gaf aan dat als de mensen achter de tafel geen bezwaar hadden, dat dan geen enkel probleem was. Aldus geschiede en ik nam dus een foto.

Ik kon ook duidelijk zien dat er een taakverdeling was voor de mensen achter de tafel. De mevrouw links was diegene die de oproepkaarten innam, de mevrouw in het midden had een groot boekwerk voor zich, waarschijnlijk met een lijst van mensen die niet mogen stemmen, en de mevrouw links was diegene die de stembiljetten uitdeelde. De man naast de tafel leek te fungeren als een soort supervisor. Een en ander zag er eigenlijk net zo uit als bij ons.

Na een kort praatje met de aanwezigen wenste ik hen veel succes met her verloop van de dag en ging ik weer huiswaarts. Ik was erbij geweest, bij de verkiezingen voor de Bundestag 2017!

In de week na thuiskomst even kennis genomen van de verkiezingsuitslag. Net zoals het landelijk was, bleef ook hier in Kleve de CDU de grootste, maar wel met minder stemmen dan vier jaar geleden. Wel leuk om te zien wie de minste stemmen heeft gehaald. Dat is de SGP (Sozialistische Gleichheitspartei), duidelijk een heel ander partij dan de onze, die maar liefst 5 stemmen heeft gekregen in heel district 112. Bij de Direktkandidaten staat helemaal onderaan onze vriend Willi Bovenkerk met toch nog 168 stemmen. Niet gek toch!

	Direktkandidat	Erststimmen			Zweitstimmen
		Anzahl	%	Diff	Anzahl	%	Diff
Wahlberechtigte		226.096	-	-	-	-	-
Wähler		169.043	74,8	3,1	-	-	-
Ungültige		1.666	1	-0,5	1.390	0,8	-0,2
Gültige		167.377	99	0,5	167.653	99,2	0,2
CDU	Stefan Rouenhoff	75.376	45	-5,9	69.692	41,6	-7
SPD	Barbara Hendricks	51.197	30,6	-2,5	39.317	23,5	-3,6
GRÜNE	Bruno Jöbkes	8.229	4,9	-0,9	10.098	6	-0,1
DIE LINKE	Ferdinand Niemann	7.095	4,2	-	9.366	5,6	1
FDP	Ralf Klapdor	12.690	7,6	4,4	22.688	13,5	7,9
AfD	Gerd Plorin	11.016	6,6	3,2	11.621	6,9	3
PIRATEN		-	-	-2,7	571	0,3	-1,7
NPD		-	-	-1	331	0,2	-0,6
Die PARTEI		-	-	-	959	0,6	0,3
FREIE WÄHLER	Stephan Heintze	1.606	1	-	613	0,4	0,2
Volksabstimmung		-	-	-	125	0,1	-0,1
ÖDP		-	-	-	157	0,1	0
MLPD		-	-	-	63	0	0
SGP		-	-	-	5	0	0
AD-DEMOKRATEN		-	-	-	56	0	-
BGE		-	-	-	134	0,1	-
DiB		-	-	-	164	0,1	-
DKP		-	-	-	16	0	-
DM		-	-	-	120	0,1	-
Die Humanisten		-	-	-	72	0	-
Gesundheitsforschung		-	-	-	141	0,1	-
Tierschutzpartei		-	-	-	1.161	0,7	-
V-Partei³		-	-	-	183	0,1	-
EB: Bovenkerk	Willi Bovenkerk	168	0,1	-	-	-	-
BüSo		-	-	-	-	-	0
DIE RECHTE		-	-	-	-	-	0
PDV		-	-	-	-	-	-0,1
Übrige		-	-	-	-	-	-0,4