Memorial

Vandaag stond er een bezoek aan het Kigali Genocide Memorial op het programma. Best wel heftig, maar het hele genocide verhaal speelt zo’n grote rol in dit land, dat het toch wel belangrijk is om daar al heel snel heengegaan.

Van te voren krijg je uit verschillende hoeken informatie over het Memorial en het is niet altijd eensluidend. De Britse High Commissionar noemde het een ‘dreadful museum’ vanwege de eenzijdig blik op de geschiedenis. Van een vrijwilliger bij het Memorial krijgen wij positievere verhalen. In het bijbehorende educatiecentrum brengt men middelbare scholieren van verschillende afkomst bij elkaar, die dan verschillende verhalen horen met als resultaat dat men meer begrip voor elkaar heeft en dat die scholieren ook zoiets hebben dat dit nooit weer mag gebeuren.

Uit de hele stad Kigali heeft men lichamen verzameld en in 14 grote betonnen bakken begraven met als doel om ze een fatsoenlijke laatste plek te geven. Ook is men begonnen om de namen van slachtoffers op de muur te plaatsen. Ik ben echter bang dat er niet genoeg muur is om maar iets van volledigheid te betrachten.

Binnen in het museum eerst een kleine toelichting. En dan valt toch wel rauw op het dak dat de eerste zin van de gids is: ‘This is the museum of the Tutsi genocide’. Je kunt niet anders dan onder de indruk zijn van sommige beelden en getuigenissen. En je afvragen hoe dat heeft kunnen gebeuren. Maar ik krijg toch een beetje een ongemakkelijk gevoel bij de boodschap die het museum uitstraalt. Die van:”Tot de Belgen kwamen was alles pais en vree, en de Belgen hebben dat hele onderscheid tussen Hutu’s en Tutsi’s gecultiveerd. Eerst ten faveure van de Tutsi’s en net voor de onafhankelijkheid ten gunste van de Hutu’s. Na 1 juli 1962 kwamen de Hutu’s aan de macht. Zij hebben een discriminatie politiek gevoerd die uiteindelijk heeft uitgemond in de genocide van 1994. Met als gevolg chaos en de logische overname van het land door de Tutsi’s onder leiding van Kagame. Met als conclusie dat de Hutu’s de daders zijn en de Tutsi’s de slachtoffers en dat nu dus alles weer goed is. Nu bestaan er gewoon geen verschillen meer en we hebben het er verder niet meer over.”

Het ongemakkelijke gevoel zit hem in twee boodschappen die worden uitgedragen. De eerste is dat men vindt dat er sprake is 1 Rwandees volk zonder onderscheid en wie dat betwist is niet vaderlandslievend. En tegelijkertijd wordt benadrukt dat we toch vooral niet moeten vergeten dat de ene groep dader is en de andere slachtoffer. Alsof het allemaal zo zwart-wit is.

Het was al met al een zeer interessante middag met veel ideeën om die dikke pillen over de geschiedenis van Rwanda toch maar eens even heel grondig te gaan lezen.