Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo

De ‘Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo’ heeft in 2012 een vernietigend rapport uitgebracht over de bemoeienissen van Rwanda in de Democratische Republiek Congo (DRC). Wat houdt deze expertgroep in en wat is haar taak? Waar komt deze vandaan?

In 2003 is door de Verenigde Naties een eerste resolutie aangenomen betreffende het verbod op militaire steun aan buitenlandse en binnenlandse troepen die actief zijn in de DRC. Dit was resolutie 1493 en omvat de volgende omschrijving: ‘Decides that all States shall, for an initial period of 12 months, take the necessary measures to prevent the direct or indirect supply, sale or transfer of arms and any related material, and the provision of any assistance, advice or training related to military activities, to all foreign and Congolese armed groups and militias operating in the territory of North and South Kivu and of Ituri, and to groups not party to the Global and All-inclusive agreement, in the Democratic Republic of the Congo.’
 

Een resolutie in natuurlijk prachtig, maar dat betekent natuurlijk nog niet dat er daadwerkelijk iets gaat gebeuren. Daarom is in 2004 een volgende resolutie aangenomen om het wapenembargo wat meer inhoud te geven onder andere door het instellen van de eerdergenoemde expertgroep. Resolutie 1533 heeft de volgende inhoud: ‘Establishes a Sanctions Committee to oversee the arms embargo imposed by resolution 1493 (2003) and a Group of experts to gather and analyze all relevant information in the Democratic Republic of the Congo (DRC), countries of the region and, as necessary, in other countries, connected to flows of arms and related materiel, as well as networks operating in violation of the arms embargo.’

 

Sindsdien bestaat er dus de ‘Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo’. Sindsdien zijn er nog veel meer resoluties aangenomen met betrekking tot de DRC. Ik tel er zestien.  

De expertgroep heeft in 2004 haar eerste rapport uitgebracht. Deze ging over wat er terecht gekomen is van resolutie 1533. Vervolgens zijn er nog veel meer rapporten verschenen. Soms voorafgegaan door een interim rapport, maar altijd resulterend in een eindrapport betrekking hebbend op een resolutie van de Verenigde Naties. In totaal zijn inmiddels al elf eindrapporten verschenen. Het laatste rapport gaat over resolutie 2021.  

De ‘Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo’ bestaat uit zes personen en staat onder leiding van Steven Hege. Er zit zowaar ook een Nederlander in, namelijk Ruben de Koning. Geen idee wat zijn achtergrond en zijn expertise op grond waarvan hij zitting mag nemen in dit gezelschap. 

Op 21 juni 2012 heeft deze groep een eerste interim rapport gemaakt inzake resolutie 2021. Hierin wordt in algemene bewoordingen gesproken over de situatie in de DRC. Maar op 27 juni 2012 verschijnt er al een addendum bij dit rapport. Dit addendum gaat specifiek over de rol van Rwanda, want het heeft de volgende titel: ‘Addendum to the interim report of the Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo (S/2012/348) concerning violations of the arms embargo and sanctions regime by the Government of Rwanda’. Ik vraag me af waarom dit in zo’n apart addendum is verwoord. Waarom is dit niet gewoon opgenomen in het interim rapport? Bevat het te gevoelige informatie?  

Het zijn vele bladzijden en in totaal betreft het 58 paragrafen. Een van de paragrafen bevat de volgende tekst.  

2. Since the outset of its current mandate, the Group has gathered evidence of arms embargo and sanctions regime violations committed by the Rwandan Government. These violations consist of the provision of material and financial support to armed groups operating in the eastern Democratic Republic of the Congo, including the recently established M23, in contravention of paragraph 1 of Security Council resolution 1807 (2008). 2 The arms embargo and sanctions regimes violations include the following:

• Direct assistance in the creation of M23 through the transport of weapons and soldiers through Rwandan territory

• Recruitment of Rwandan youth and demobilized ex-combatants as well as Congolese refugees for M23

• Provision of weapons and ammunition to M23

• Mobilization and lobbying of Congolese political and financial leaders for the benefit of M23

• Direct Rwandan Defence Forces (RDF) interventions into Congolese territory to reinforce M23

• Support to several other armed groups as well as Forces armées de la République démocratique du Congo (FARDC) mutinies in the eastern Congo

• Violation of the assets freeze and travel ban through supporting sanctioned individuals.3

 Een ander paragraaf heeft de volgende inhoud.

16. Former M23 combatants from Rwanda stated that the main transit point for recruitment is the RDF position at Kinigi, where recruits are regrouped and sent to the Democratic Republic of the Congo (see image 4). This pattern has also been independently confirmed by Congolese intelligence services and a former RDF officer. According to some of the recruits, they often receive a meal in Hotel Bishokoro, which belongs to General Bosco Ntaganda and his brother at Kinigi. Afterwards, RDF soldiers escort large groups of new recruits to the border and send them into the Democratic Republic of the Congo. 

Rwanda heeft ook officieel gereageerd op de beschuldigingen in het addendum. Het stuk is gedateerd op 7 augustus 2012 en heeft de titel ‘RWANDA’S RESPONSE TO THE ALLEGATIONS CONTAINED IN THE ADDENDUM TO THE UN GROUP OF EXPERTS INTERIM REPORT.’ Bij dit antwoord zit onder andere bijlage met precies dezelfde titel, waarin veel uitgebreider wordt ingegaan op een aantal zaken.

De uitgebreide versie heeft ook een conclusie en die luidt als volgt:

54. Rwanda, more than any other country, has invested a lot of efforts to preserve peace in Eastern DRC especially since 2009. The GoR deplores the hasty publication of the addendum to the GoE interim report prior to discussions with the GoR and accused officials. As noted above, any formal consultation with the GoR would have either invalidated the need for the addendum or significantly alter its content that has misled the international community caused considerable damage to the Government of Rwanda. It is clear from the evidence provided on each of the allegations above that the GoE chose to ignore their own stated methodology and evidentiary standards and instead relied on compromised and inaccurate sources with total disregard for the basic principles of fairness and integrity. It might not be possible to reverse the tremendous damage already caused by the addendum to the GoR and International Community by the addendum to the interim report It is however expected that the contextual perspectives, clarifications, factual corrections and material evidence provided to the GoE during their recent visit to Rwanda will lead to better informed, more accurate, and fairer conclusions in the report’s final version.

 

55. As earlier observed, the GoR views the allegations in the addendum as illegitimate given the process leading to its compilation, flawed procedures and the inaccurate evidence presented to support the allegations. The GoE’s addendum to the interim report, and anyt decisions that builds on it should therefore, be treated publicly and privately as biased and devoid of integrity.  

56. The GoR remains committed to the ongoing process of seeking durable solutions to political issues in Eastern DRC including dialogue and reintegration of armed groups as well as the neutralization and/or repatriation of negative forces currently operating in the region. 

In de uitgebreide versie staat niets vermeld over het hotel in Kinigi. Maar in de korte versie komt deze wel ter sprake. Op zijn minst bijzonder dat dit niet vermeld staat in de uitgebreide versie. De weerlegging van de tiende beschuldiging ziet er als volgt uit:  

Allegation 10. Bosco Ntaganda-owns property in Rwanda

Rebuttal: Investigations on the claim of a house belonging to Ntaganda indicate that the house presented as image 15 in the addendum is actually owned owned by Mr. Innocent Ndagano alias “Cent Kilos”. Further allegations that Hotel Bushokoro located at Kinigi is co-partially owned by Gen. BoscoNtaganda is proved wrong because the property is actually owned at 50% each by Mr. Enock Munyajabo and his wife Mrs. NyiramanaKesie. it is therefore categorically false to claim that the properties belong to BoscoNtaganda.

Evidence: The certificate of registration of epithetic lease title No. UPI 3/03/04/05/217 is available at Annex J to this submission under the certificate of registration of epithetic lease title No. UPI 4/03/07/03/329 is at Annex Kto this submission.

Dit is natuurlijk wel een heel grappige weerlegging. In de reactie wordt beweerd dat de broers Ntanganda niet de eigenaars zijn van het hotel. Dat is natuurlijk niet de ware aard van de beschuldiging. Het hotel zou dienst doen als verzamelplek van Rwandese krijgers voordat ze naar de DRC gaan om zich aan te sluiten bij M23.

Op 15 november 2012 is het definitieve rapport uitgebracht door de expertgroep. Deze keer zijn de beschuldigingen in de richting van Rwanda wel opgenomen in het uiteindelijke rapport. De reactie van Rwanda heeft niet gezorgd voor een wezenlijke verandering van de mening van de expertgroep.Dit is de conclusie van de groep.

The eastern Democratic Republic of the Congo remains plagued by dozens of foreign and national armed groups. Instability has increased since the mutiny by former members of the Congrès national pour la défense du peuple and the subsequent creation of the Mouvement du 23 mars (M23) earlier in 2012. The rebels expanded their control over Rutshuru territory with extensive foreign support in July 2012 and have recently taken advantage of an informal ceasefire to enhance alliances and command proxy operations elsewhere. 

The Government of Rwanda continues to violate the arms embargo by providing direct military support to the M23 rebels, facilitating recruitment, encouraging and facilitating desertions from the armed forces of the Democratic Republic of the Congo, and providing arms, ammunition, intelligence and political advice. The de facto chain of command of M23 includes Gen. Bosco Ntaganda and culminates with the Minister of Defence of Rwanda, Gen. James Kabarebe. Following the publication of the addendum to its interim report  S/2012/348/Add.1), the Group met the Government of Rwanda and took into consideration its written response. The Group has, however, found no substantive element of its previous findings that it wishes to alter.

In 29 paragrafen wordt meer gedetailleerd ingegaan op de materie. Dat zijn er in ieder geval minder dan wat er in de appendix heeft gestaan. Hier is een voorbeeld. 

22. Before being sent to the Democratic Republic of the Congo, most recruits continued to transit through Gen. Ntaganda’s Hotel Bushokoro in Kinigi, Rwanda. During its visit to Bushokoro on 21 August 2012, the Group confirmed that the premises of the hotel, surrounded by a protection unit of the Rwandan armed forces, corresponded to the descriptions that former M23 soldiers had provided (see annex 19 to the present report). 

Grappig dat het hotel in de definitieve versie Hotel Bushokoro in plaats van Hotel Bishokoro heet.

Het lijkt erop dat men in het interim rapport Rwanda nog de kans heeft gegeven om een en ander recht te zetten, door de beschuldigingen aan Rwanda in een aparte appendix op te nemen. Klaarblijkelijk heeft Rwanda niet te behoefte gevoeld om officieel te reageren op de beschuldigingen. In Rwanda nemen ze gewoon de expertgroep niet serieus. Ze zeggen dat voorzitter Steven Hege een aanhanger is van de FDLR en daarom per definitie tegen Rwanda. 

Zo’n expertgroep, hoe wordt die nu samengesteld? Wie bepaalt wie er in komt? Welke zorgvuldigheid wordt er betracht bij het benoemen van de personen in deze commissie? Is het mogelijk een erebaantje? Mogelijk is het ook helemaal geen dankbare taak, want er worden rapporten volgeschreven, maar het is onduidelijk wat er verder mee gebeurt. 

Zestien resoluties en elf rapporten van de expertgroep. Al bijna tien jaar lang worden documenten gemaakt. En wat heeft het opgeleverd? Een enkele aanbeveling zal ongetwijfeld wel zijn opgevolgd of tot een resultaat geleid, maar dan is er op een andere plek wel weer een nieuw probleem ontstaan. In dit conflict wordt de ineffectiviteit van de Verenigde Naties toch maar weer vlekkeloos aangetoond. 

Rwanda voelt dat ook probleemloos aan. Haar politiek is het om het officieel zo veel mogelijk te negeren en verder alles te ontkennen. Vervolgens de auteurs van het document in diskrediet brengen en verder natuurlijk zinspelen op het feit dat men altijd Rwanda moet hebben om te beschuldigen. En dat lijkt te werken. 

Eind 2012 is Rwanda namelijk gekozen om zitting te nemen als tijdelijk lid in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Dat zal zijn voor de jaren 2013 en 2014. Het is toch wel bijzonder dat een orgaan van de Verenigde Naties in 2012 een vernietigend rapport uitbrengt over Rwanda en vervolgens wordt hetzelfde land gekozen in de Veiligheidsraad. Dat klopt toch ergens niet, of typeert dat nu Verenigde Naties? 

Als epiloog wil ik hier nog een toevoegen dat Rwanda een keer eerder tijdelijk lid is geweest van de Veiligheidsraad en dat was in 1994 en 1995. Laat dat nu de periode van de genocide zijn geweest. Laten we hopen dat de geschiedenis zich niet gaat herhalen.