Handover Ceremony

De Green Helmets, of op zijn Duits de Gruenhelme, is een Duitse ontwikkelingsorganisatie die met behulp van vrijwilligers scholen en andere gebouwen bouwt in derdewereldlanden. Meestal bouwen ze alleen maar en laten het beheer over aan lokale mensen. In Rwanda hebben ze in 2007 een technische school gebouwd en hebben ze aansluitend deze school ook beheerd voor een aantal jaren.

Tijdens mijn bezoek aan Erin, een maand geleden, hebben wij ’s middags ook een bezoek gebracht aan deze ‘vocational school’ met de naam Nelson Mandela Educational Centre in Natrama, om te kijken of Erin aan deze school ook enige ondersteuning kon bieden. Wij zijn rondgeleid op deze school en het zag er gewoon prachtig uit. Als de Duitsers ergens iets neer zetten, dan zetten ze ook iets goeds neer. Zo’n 60 leerlingen leren op projectmatige wijze en met holistische blik hoe ze moeten omgaan met ‘construction’ en ‘electricity’. Alle gebouwen op het terrein zijn een resultaat van een project dat door een klas is uitgevoerd in het kader van hun opleiding. De lokalen en lesmaterialen waren ook allemaal prima in orde.

Sommige elementen kunnen als vrij vooruitstrevend worden gekenmerkt. Er is veel aandacht voor hergebruik van water. Volgens eigen zeggen hebben ze het enige ‘greywater system’ van het land. Dit houdt bijvoorbeeld in dat water van een douche weer hergebruikt gaat worden als water voor een wc. Verder staat er een enorme hoeveelheid zonnepanelen ten behoeve van hun energieverbruik. Deze panelen geven in feite zoveel energie dat ze maar 20 % ervan nodig hebben voor eigen gebruik. De rest bieden ze aan het landelijke stoomnetwerk. Alleen jammer dat ze daar van de Rwandese overheid niets voor betaald krijgen, het is al jaren wachten op het ondertekenen van het contract tussen de Geen Helmets en de Rwandese overheid.

Door de Duitse beheerders van de school zijn we allerhartelijkst ontvangen en sinds die tijd heb ik ook contact met ze gehouden, onder andere doordat Till, de coördinator voor de Green Helmets in Rwanda, meegedaan heeft aan de marathon. Ik kreeg dan ook een uitnodiging om op woensdag 29 juni deelgenoot te zijn van hun ‘Handover Ceremony’. De Green Helmets hebben op die dag formeel het beheer overgedaan aan de Rwandese overheid.

Tijdens ons eerste bezoek is de overdracht al ter sprake gekomen. Toen gaf Till al aan dat het een noodzakelijk stap was, maar dat het ook een stap was met onzekerheden. Zal de school op dezelfde wijze kunnen doorgaan zodra het in handen is van de Rwandezen? Till en zijn collega’s gaan ook daadwerkelijk op afstand zitten, want ze verhuizen van het Nelson Mandela Educational Centre naar een huis in het dorp Natrama. Zij worden adviseurs op afstand.

De Duitse ambassadeur was ook aanwezig en daar heb ik ook nog even kort mee gesproken, zelfs een paar woorden in het Nederlands, want in een ver verleden had hij op de Duitse ambassade in Den Haag gewerkt. Met een aantal mensen kregen we zo een discussie over het onderwijs in Rwanda. De Duitse ambassadeur was niet zo positief over de toekomst. Hij zag een groot gevaar in de constatering dat men in Rwanda heel veel investeert in onderwijs, met als gevolg dat vele jonge mensen hier een opleiding krijgen met een mooie titel, terwijl er vervolgens geen banen zijn. In combinatie met het trauma van de genocide van 1994 en het feit dat de brug tussen de twee bevolkingsgroepen in Rwanda nog steeds niet gemaakt is, geeft dit volgens hem een explosieve cocktail. Een Rwandese vrouw in ons gezelschap ondersteunde zijn analyse volledig.

Voordat de daadwerkelijke ceremonie zou plaatsvinden kon een ieder rondkijken op het terrein. Bij de verschillende onderdelen stonden leerlingen gereed om een en ander uit te leggen over wat het was. Zo heb ik uitleg gekregen over het gebruik van opgevangen regenwater, hoe ze een boog boven een raam metselen en hoe ze een baksteen maken.

Daarna was het tijd voor de overdracht. Een keur aan speeches kwam voorbij. De Rwandese directeur van de school was aan het woord. Till deed een speech namens de Green Helmets. De lokale autoriteiten waren er. En natuurlijk iemand van de organisatie binnen het Ministerie van Onderwijs waaraan het instituut is overgedragen. Veel lovende woorden over wat er neer is gezet en iedereen was ook vol enthousiasme over de toekomst van deze voorbeeldschool.

Het geheel werd afgesloten met een enthousiast koor van leerlingen dat religieuze liederen zong, met traditionele dans, met twee jongens die een rap deden en met een lunch. Dan was het tijd om dit mooie centrum te verlaten. Met de overdenking dat dit misschien wel een te vooruitstrevend centrum is voor Rwanda. Hoe zal dit erbij staan over vijf jaar?

Het is nog niet al te laat, dus besluit ik om Dan, de man van Erin, gezelschap te houden bij zijn wandeling naar Nyamata. De wandeling duurt ongeveer een uur, onderweg krijgen we regelmatig gezelschap van Rwandezen, die een poosje met ons meelopen. In Nyamata stap ik op de bus naar Kigali.