bertinafrika: Het proces tegen Ingabire

Sinds vorige week maandag 5 september is het proces begonnen tegen Victoire Ingabire. Nadat zij zeventien jaar in Nederland had gewoond is zij in 2010 terugkomen naar Rwanda om zich kandidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen van 9 augustus 2010. Dat is niet gelukt want ze werd niet toegelaten als kandidaat. Vervolgens is ze op 14 oktober 2010 gearresteerd. Na diverse malen uitstel is dan nu eindelijk het proces van start gegaan.

Vorige week had ik wat verloren uurtjes in de middag en dat leek mij wel een geschikt moment om te kijken of ik iets kon zien van het proces. Ik had al wat berichten in The New Times gelezen en wist dus dat ik bij de High Court moest zijn. In de High Court worden alle zaken die van groot belang zijn in behandeling genomen. Ik had zo’n idee dat dat wel op het terrein van MINIJUST (Ministry of Justice) zou moeten zijn. Nadat ik eerst bij de verkeerde balie was terechtgekomen werd ik door een vriendelijke beveiligingsbeambte naar de juiste plek geleid. Toen we er bijna waren zei hij dat ik even verderop moest zijn, het proces tegen Ingabire is in de beurt van al die politieagenten.

Voor een relatief klein zaaltje stonden verschillende politieagenten en beveiligingsbeambten. Op gepaste afstand stonden een heleboel andere mensen toe te kijken. Ik liep ernaar toe en kon door de deur en de ramen goed naar binnen kijken. Ik zag Victoire er al zitten in haar roze gevangenispak. Daar zit ze dan, met haar brilletje en haar kale hoofd. Naast haar zaten nog vier andere mannen, ook helemaal in het roze. In de zaal zat wat publiek, maar niet veel. Ik wilde naar binnen, maar dat mocht nog niet. Het was twee uur en de agenten zeiden dat het om half drie zou beginnen. Dus nog maar even afwachten.

Plotseling was er actie. De mensen die al binnen zaten kwamen naar buiten en van het publiek dat nog buiten stond maakten er verschillende aanstalten om naar binnen te gaan. Ik voegde me in de rij om gefouilleerd te worden om binnen te komen. Er was echter een probleem, ik mocht mijn telefoon niet mee naar binnen nemen. Dat was een tegenvaller. Het leek erop dat ik naar binnen zou kunnen gaan, maar dan gaat het niet door vanwege zo’n klein detail. Het personeel was wel heel vriendelijk en zat allerlei manieren te bedenken hoe ik wel binnen zou kunnen komen. De oplossing was uiteindelijk om de telefoon achter te laten bij het hoofd van de beveiliging. Een kleine inschatting van mijn kant zegde mij dat ik deze gok maar moest nemen en dus was ik binnen. Ook het flesje water in mijn rugzak mocht niet naar binnen, maar gelukkig mijn laptop wel.

Ik kreeg een mooi plekje vooraan en kwam te zitten naast Nicolas. Hij is afkomstig uit Uganda en zijn taak was het om namens Amnesty International de zaak te gaan volgen. Ik ben de enige muzungo in de zaal. Als ik hem vertel dat ik uit Nederland kom, voegt hij mij toe: “Your country is mentioned a lot.” Hij heeft een map voor zich met documenten. Het ligt opengeslagen bij het Human Rights Watch rapport met de titel ‘Law and Reality. Progress in Judicial Reform in Rwanda’. De zaal was inmiddels helemaal vol. Buiten staan nog heel veel mensen, zij zouden het proces gaan volgen via een luidspreker die buiten was opgezet.

De vijf beschuldigden zitten rechts vooraan in de zaal. Ik zit links vooraan. Voor de vijf beschuldigden stonden vijf stoelen, bedoeld voor de advocaten van de verdachten. Drie hiervan waren bezet, twee ervan waren nog leeg. Hier zouden de advocaten van Ingabire plaatsnemen, die waren er nog niet. Een plastic tuintafel stond klaar voor hun dossiers. Rechts in de zaal zaten twee mannen achter een tafel, dat waren de vertalers. Links in de zaal zaten de twee aanklagers. Onder hun tafel stond een kartonnen doos met daarop de tekst: ‘VICTOIRE INGABIRE’. Zou in die doos hun hele dossier zitten? We waren allemaal in afwachting van de rechters. Verspreid door de zaal stonden drie politieagenten met hun geweer in de aanslag. Buiten staan nog veel meer agenten, door de open ramen zouden ze het proces zo ook op de voet kunnen volgen.

Om half drie komen drie rechters en een griffier de zaal binnen. Iedereen gaat staan, en pas nadat dit viertal is gaan zitten en hun malle hoedjes heeft afgedaan, kan iedereen weer gaan zitten. Het gaat beginnen, ondanks dat de advocaten van Ingabire er nog niet zijn. De handboeien van de vier medeverdachten worden afgedaan, bij Ingabire hoeft dat niet, want zij had ze niet om. Twee van de medeverdachten hebben hele hippe Nike schoenen aan; zo kun je dus nog iets persoonlijks uitdragen in je roze gevangenispak. De aanklager begint met zijn verhaal in het Kinyarwanda. Er is even wat discussie of het ook vertaald moet worden, met als waarschijnlijke uitkomst dat het niet hoeft, omdat de Engelse advocaat van Ingabire er nog niet is.

Een kwartier later komt hij dan eindelijk binnen. De aanklager gaat gewoon door met zijn verhaal, maar het prettige is nu wel dat het nu vertaald wordt. Al gaat dat in begin het heel veel haast ondraaglijk gepiep gepaard. In ieder geval is het nu ook voor mij te volgen, en ook voor mijn buurman Nicolas. De Engelse advocaat van Ingabire heet Lain Edwards en komt een beetje studentikoos over met zijn brilletje en zijn baard van een paar dagen oud. De Rwandese advocaat blijft nog heel lang buiten, klaarblijkelijk omdat het controleren van zijn tas zo veel voeten in de aarde heeft.

De aanklager leest een zeer uitgebreid getuigenverhaal voor. Het hoofdpunt van zijn betoog is dat er via Western Union een bedrag van $ 1.870.000 is overgemaakt naar een bank in Burundi. Vervolgens is dit geld op 21 september 2009 geïnd bij deze bank met de bedoeling dit te overhandigen aan generaal Adolphe, zodat hij er sateliettelefoons mee kon kopen voor de strijders in de bossen van Congo. En dat Ingabire iets te maken heeft met dit bedrag dat overgemaakt is naar Burundi, getuige allerlei ontmoetingen in diverse landen. Zij wil mensen weglokken van de FDLR om een eigen rebellenleger in Congo op te zetten. Op 18 september 2009 zijn twee van de vier medeverdachten vanuit Tanzania naar Burundi gekomen voor hun transactie en op 22 september 2009 zijn ze gearresteerd.

Via Nicolas krijg ik te horen dat de vier medeverdachten allang bekend hebben en dat dit het verhaal van één van hen is, namelijk de heer Karuta. Nicolas voegt hieraan toe dat ze alle vier mogelijk gaan dienen als ‘state witness’ en zodoende vermindering van straf zouden kunnen krijgen, of mogelijk zelfs helemaal op vrije voeten kunnen komen.

Geruisloos worden de drie politieagenten afgelost door drie collega’s. Even onverstoorbaar als hun voorgangers nemen ze hun plek in met geweer en strenge blik. Een jongen in een vaal T-shirt komt langs met flesjes water en geeft ze aan de rechters en de aanklagers. Nicolas heeft inmiddels het Amnesty rapport met de titel ‘Safer to be silent. The chilling effect of Rwandan’s laws on genocide ideology and sectarianism’ voor zich liggen.

Ingabire maakt ondertussen aantekeningen in haar notitieblok. Naast ligt een grote reiskoffer met er bovenop een ordner met alle stukken. Als de aanklager verwijst naar een bepaald document dan bladert ze in de ordner om bij het juiste stuk te komen. De aanklager is moe van het voorlezen en vraagt om een pauze. Tijdens die pauze zit Ingabire rustig te keuvelen met een aantel mensen achter haar en met de medebeklaagde die naast haar zit. Het ziet er heel gemoedelijk uit, maar ook wel een beetje vreemd. Je vergeet even dat ze daar zit met een kaal hoofd en met een roze pak.

De aanklager komt terug en stelt voor om door te gaan tot vier uur. Tevens stelt hij voor om vanaf de volgende dag alleen ’s ochtends van acht tot een uur een sessie te houden. Dat wordt geaccepteerd door de rechters en vervolgens gaat de aanklager nog even door. De jongen in het vale T-shirt komt terug en brengt nu ook flesjes water naar de advocaten en de verdachten. Het is warm in de zaal en na anderhalf uur heb ik ook wel zin in wat water. Om vier uur houden we ermee op.

bertinafrika

dinsdag 13 september 2011

Het proces tegen Ingabire

Geen opmerkingen:

Een reactie posten