De woorden ‘sensitisation’ of haar broertje ‘to sensitize’ vallen in eerste instantie helemaal niet zo op. Het staat in een zin en je leest er gewoon overheen, als een beetje een non-descript woord. Als je na enkele weken diverse documenten hebt gelezen gaat het woord opeens opvallen. Het woord komt wel heel vaak voor, inmiddels zo vaak dat ik me er een beetje aan ga ergeren. Er komt geen document voorbij of er staat wel ‘sensitisation’ in. Zo kan het gaan met een woord, van onopvallend tot ergerlijk.
Als je de betekenis wilt opzoeken in het online woordenboek komt je op: ‘The state of being sensitive (as to an antigen)’ en als je het vertaalt komt er overgevoeligheid uit. Het gaat om overgevoeligheid voor bijvoorbeeld een bepaald medicijn. Bij beide kom je dus uit op een medische term. Maar in de documenten waarin ik het ben tegengekomen heeft het zeker deze betekenis niet.
Het gaat om ‘gender sensitisation’ en ‘sensitisation on HIV/AIDS’ en over ‘disability sensitisation’. Het gaat om zoiets als bewustwording en voorlichting, maar het gekke is dat in de woordenboeken deze betekenis nooit wordt weergegeven. Ik krijg ook de indruk dat het jargon is uit de hoek van ontwikkelingwerkers, derdewereldlanden en NGO’s. Misschien is het wel een Afrikaanse uitvinding om deze betekenis aan dit woord te verbinden, het heeft alleen de woordenboeken nog niet gehaald. Of zijn woordenboeken zo’n bastion van de westerse wereld dat er geen ruimte is voor een betekenis die er in Afrika aan is gegeven? En wie is er als eerste mee begonnen om dit woord op deze manier te gebruiken? En waarom?
Er is nog zo’n woord waar je wel wat vage gedachten bij hebt, maar dat niet echt blijft hangen. En dan komt het steeds vaker voor en dan wil je weten wat het echt is: ‘mainstreaming’. In eerste instantie gaat het vooral om ‘gender mainstreaming’. En het betekent zoiets van dat beleidsmakers gendergelijkheid moeten integreren in hun beleid. Maar het is een veelomvattend begrip, waar verschillende mensen verschillende betekenissen aan geven. En dan heb je nu ook ‘disability mainstreaming’. Ik begin het een beetje te begrijpen, en toch heb ik een hekel aan het woord.
En dan denk je dat je best goed Engels kan, maar dat valt soms toch heel erg tegen. En het gaat om de details. Tijdens een bespreking ging het op een gegeven moment over mensen die ‘needy’ zijn. Ik heb dit opgevat als mensen die iets nodig hebben, zoals een bril of een prothese op een ander hulpmiddel. Maar op een gegeven moment begon ik door te krijgen dat dit niet helemaal de betekenis was. Dus toch maar even geïnformeerd. Volgens een echte native speaker in het Engels is ‘needy’ een mooi eufemistisch, politiek correct woord voor ‘poor’. Toen kreeg de inhoud van het gesprek opeens een heel andere lading.
Andere verwarring ontstond over de woorden ‘social protection’. Ik vertaalde het rechtstreeks als sociale bescherming en in de context van mensen met een handicap heb ik het opgevat als het zorgen voor eerlijke kansen op scholing, gelijke toegang tot de arbeidsmarkt, etc. Maar dat werd er niet helemaal mee bedoeld, bleek na enige tijd. Het was veel simpeler dan dat. ‘Social protection’ gaat over ‘cash transfers to vulnerable groups’, gewoon uitkeringen dus. Men is hier in Rwanda dus bezig met het opzetten van een uitkeringensysteem. Zo kun je dus converseren in het Engels en denken dat iedereen over hetzelfde praat, maar in de praktijk kan het voor een Engelsman iets heel anders betekenen dan een Rwandees of een Nederlander.
En met het woord ‘vulnerable’ heb de volgende al te pakken. Het betekent kwetsbaar, maar als we het woord gebruiken, geeft iedereen dan dezelfde betekenis aan dit woord?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten