Elk jaar is er eind september over de gehele wereld de International Deaf Awareness Week. In Rwanda heeft deze plaatsgevonden in Butare van 24 tot en met 30 september. Op 30 september is het geheel afgesloten met een Celebration. De RNUD (Rwandan National Union of the Deaf) had mij uitgenodigd voor dit evenement. Volgens de uitnodiging werden we om half tien verwacht in de Gatagara High School.
’s Morgens heel vroeg heb ik de bus vanuit Kigali genomen om op tijd aanwezig te zijn. Als een bezetene is onze chauffeur naar Butare gereden, blijkbaar met als doel om als eerste op de plaats van bestemming aan te komen, in vergelijking met alle andere bussen van concurrerende busmaatschappijen die ook om zeven uur zijn vertrokken. En dat is hem gelukt, want om tien over negen waren we al op de plaats van bestemming. In de bus had ik iemand van RNUD gezien. Zij gaf mij aan om haar te volgen en dat heb ik maar braaf gedaan.
Na een kwartiertje lopen kwamen we aan bij de ‘Centre des jeunes sourds-muets’ van de ‘Freres de St. Gabriel’. Er waren al flink wat mensen verzameld, vooral kinderen van deze school. Het banier werd omhoog gehouden door een tweetal vrijwilligers. De mars zou eigenlijk al om negen uur begonnen moeten zijn, maar kon nog niet beginnen omdat de politie nog niet aanwezig was. Dat was nog even een mooie gelegenheid om een kort bezoekje aan de school te brengen.
Om tien uur kwam de politie dan uiteindelijk opdraven en niet snel daarna zijn we met de hele groep vertrokken. Er deden ongeveer 200 mensen mee aan de mars, het was dus best een lang lint van mensen die zo door de stad heen liepen. Ons eerste doel was het kantoor van het district Huye.
Bij dit districtskantoor zou RNUD een petitie overhandigen met de titel ‘Promote and Protect the Human Rights of Deaf People from Legislations to Action: Starting Now!’. Van te voren had men uitgebreid contact gehad met de DEO (District Education Officer) van Huye en de petitie zou aan hem worden overhandigd. Op het laatste moment had hij echter afgezegd, vanwege een vergadering, en had hij een vertegenwoordiger zijn plaats laten innemen.
De DEO is diegene binnen een district die verantwoordelijk is voor het onderwijs. Collega’s van VSO hebben regelmatig te maken met deze ambtenaar. En dan hoor je niet al te vrolijke verhalen. Afspraken worden regelmatig niet nagekomen, vaak wordt er niet eens de moeite genomen om hierover contact op te nemen. Ik heb verhalen gehoord dat mensen een lange reis hebben gemaakt voor een afspraak om er ter plekke achter te komen dat de DEO er niet is en er binnenkort ook niet zal komen. Het excuus is altijd een vergadering (meeting). Dat is het sleutelwoord in Rwanda om een afspraak niet na te komen. Deze DEO had tenminste nog afgezegd en iemand anders gestuurd.
De dame in kwestie had de ondankbare taak om de petitie in ontvangst te nemen. Zij keek uitdrukkingsloos voor zich uit, waarschijnlijk ongemakkelijk met de hele situatie. De vertegenwoordiger van de RNUD hield een hele toespraak in gebarentaal, dat tegelijkertijd werd vertaald in het Kinyarwanda. Het ging er vooral om te benadrukken dat ervoor gezorgd moest worden dat ook dove kinderen recht hebben op goede scholing. Nadat de petitie was overhandigd bedankte de plaatsvervanger voor wat haar was aangeboden. Zonder enig spoor van emotie had ze het geheel ondergaan. Zij ging totaal niet in op wat zojuist aan haar was verteld. Dat voorspelt niet veel goeds. Wordt dit weer een document voor de stoffige stapel?
We vervolgende onze tocht door de stad. We kwamen nu door het wat drukkere gedeelte van de stad. Voorbijgangers keken soms met grote verbazing naar de voorbijtrekkende stoet. Om ongeveer elf uur kwamen we aan bij de Gatagara High School.
Deze middelbare school wordt soms wel eens omschreven als een school voor gehandicapten. Dat is niet helemaal juist. Er zitten ook veel leerlingen zonder handicap op deze school. Maar men is wel heel open voor kinderen met een handicap. En dat ontbreekt er nogal eens aan bij andere scholen. Hierdoor zullen waarschijnlijk veel ouders geneigd zijn om hun gehandicapte kinderen juist naar deze school te sturen, met als gevolg dat er relatief veel kinderen met een handicap op deze school zitten.
In de school namen we intrek in een zaaltje. Aan de linkerkant kwamen alle kinderen te zitten. Aan de rechterkant de volwassenen. Als muzungo wordt je niet geacht achteraan te zitten, door een hostess word ik vriendelijk verzocht om vooraan plaats te nemen. Op het podium zitten acht belangrijke mensen achter een tafel.
Om half twaalf is het tijd voor de speeches. De toespraken zijn afwisselend in Kinyarwanda, Engels en gebarentaal. Alle toespraken worden vertaald in de drie gebruikte voertalen, zodat iedereen het kan volgen. De belangrijke mensen moeten allemaal hun zegje doen. Om twee uur zijn we klaar. We zouden heel wat tijd kunnen winnen als niet elke spreker altijd eerst alle andere belangrijke mensen moet bedanken voor hun aanwezigheid voordat hij of zij aan het eigenlijke gedeelte van de speech gaat beginnen. Dat is blijkbaar een verplichting in Rwanda, eerst de autoriteiten, in volgorde van belangrijkheid, bedanken en dan ter zake komen. De toespraken waren veel van hetzelfde, met als terugkerend thema de afwezigheid van de functionarissen van het district. Als je er niet bent, dan wordt je blijkbaar op de hak genomen.
De Celebration wordt afgesloten met een lunch. Er zijn twee soorten lunch. De eerste is een VIP-lunch voor de meer belangrijke mensen. En daar horen alle muzungo natuurlijk ook bij. De hostesses wijzen ons de weg naar een apart zaaltje, hier krijgen we een melange aangeboden samen met een frisdrank. De minder belangrijke mensen, waaronder alle kinderen, krijgen in een andere zaal een lunchpakketje met aan fles water. Verschil moet er zijn!
Om drie uur zijn we klaar en gaat een ieder zijn eigen weg. De Celebration is ten einde. Het heet dan wel Celebration, maar het is zo weinig feestelijk. De speeches zijn meestal niet heel erg boeiend en omdat iedereen zijn zegje moet doen is het best een lange zit. Ik heb bewondering voor de kinderen die het ook maar allemaal hebben moeten ondergaan. Ook de mars met bijbehorende banier is zo traditioneel. Als we aandacht voor onze zaak willen, dan gaan we natuurlijk een mars doen. En bij een mars hoort een banier. De vraag is echter of dat dit de wijze is om aandacht te trekken. Die paar toeschouwers langs de kant van de weg die verbaasd toekijken, zullen het verschil niet maken. Het meest feestelijk is natuurlijk de lunch, al is die ook meer van hetzelfde. Maar om twee uur heeft iedereen zo’n trek dat elke melange als feestelijk wordt gezien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten