Nepotisme?

Dit wordt weer een lang verhaal waarin ik een beetje een frustratie van de afgelopen maanden van mij aan het afschrijven ben. En dat ook nog zonder plaatjes. Dus dit is echt weer iets voor de liefhebber.

Ik ben hier ook om advies te geven aan NUDOR (National Union of Disabilities’ Organizations of Rwanda). Dit is een nieuwe organisatie die dit jaar pas van start is gegaan. Het kostte nogal wat moeite voordat het daadwerkelijk van de grond is gekomen. Ik heb hierover verteld in mijn verhaal ‘Donor grillen’.

Maar nadat wij alle grillen van de donoren waren overkomen, kwamen de grillen opeens uit een andere hoek. Medio juli had ik met Diogene, toen nog de Executive Secretary, een bespreking over welke praktische zaken er allemaal geregeld moesten worden om de organisatie handen en voeten te geven. Dan gaat het om simpele dingen zoals de aanschaf van een nietmachine, een kasboek, een perforator, pennen, papier, etc. Ook de aanschaf van een computer en printer was natuurlijk essentieel om goed van start te kunnen gaan. En tenslotte was er het arbeidscontract tussen NUDOR en Diogene dat nog getekend moest worden. Dat was nog altijd niet gedaan, omdat NUDOR geen grote verplichtingen wilde aangaan zolang het geld van de donoren nog niet binnen was.

Een week later had ik wederom contact met Diogene. En ik vroeg hoe ver hij was gevorderd met deze praktische zaken. Voor de aanschaf van alle zaken is de handtekening nodig van twee bestuursleden. Ook het arbeidscontract moet natuurlijk worden ondertekend door het bestuur. De aanschaf van simpele dingen was intussen wel gelukt. Maar de computer en printer waren nog steeds niet aangeschaft. En ook het arbeidscontract was nog niet getekend.

Ik vroeg aan hem waarom dat nog niet geschied was. Dat kwam omdat het bestuurslid G. de benodigde documenten niet wilde ondertekenen. Toen ik vroeg naar het waarom zei Diogene dat hij het gerucht had gehoord dat het bestuur, of meer specifiek bestuurlid G., hem niet meer als Executive Secretary wilde, maar dat ze hem willen vervangen door de man van bestuurslid G. Deze man werkte nu nog bij Handicap International. Dat leek mij geen zuivere koffie, maar wat kun je doen met geruchten?

Op maandag 8 augustus kom ik terug van vakantie om weer lekker aan het werk te gaan. Nicole is niet aanwezig, zij is nog steeds op vakantie. Bruno en Saphira kletsen er lustig op los in het Kinyarwanda. Zij hebben ontzettend veel lol en ik vang de woorden ‘Diogene’ en ‘shock’ op tussen alle woorden die ik niet begrijp. Later op de dag lichten ze mij toe dat het bestuur van NUDOR een personeelsadvertentie heeft geplaatst voor een nieuwe Executive Secretary en dat Diogene dus zijn baan kwijt is. Door al het vrolijke gedoe kan ik mij niet aan de indruk ontrekken dat er sprake is van een flink stuk leedvermaak.

Op dinsdag 9 augustus had ik een gesprek met Diogene. Hij twijfelde of hij moest reageren op de advertentie, want hij vermoedde dat de uitkomst zou zijn dat de man van G. uiteindelijk de baan toch zou krijgen. Ik was van mening dat als hij niet meedeed, dat hij dan in ieder geval had verloren en dat hij ook voor een gedeelte het recht van spreken zou verliezen. Hij heeft in ieder geval besloten om ook te solliciteren.

Op woensdag 10 augustus is het opeens een drukte van belang bij ons op kantoor. Documenten worden verzameld, kopieën van identiteitsbewijzen en diploma’s worden gemaakt. Het blijkt dat Bruno ook gaat solliciteren op deze nieuwe baan. Ik vroeg hem hoe dat te combineren was met zijn huidige baan en de overgang naar de NCPD. Hij gaf als antwoord dat je elke mogelijke kans moet aangrijpen en dat er ook nog een heleboel onzekerheid is over de toekomst van onze organisatie. Dat kwam mij over als een plausibel verhaal en kon hem dus eigenlijk geen ongelijk geven.

Op vrijdag 12 augustus was de laatste dag wanneer de sollicitanten konden reageren.

In de daaropvolgende week is het rustig. Als ik Bruno nog eens een keer vraag over zijn sollicitatie bij NUDOR zegt hij besloten heeft om toch niet te solliciteren. Het zou allemaal doorgestoken kaart zijn om de aanstelling van Diogene een officieel tintje te geven.

Op maandag 22 augustus zou de juiste kandidaat geselecteerd worden uit de sollicitanten. Dat zou gebeuren door ‘written test’ en een sollicitatiegesprek. Om tien uur gaat Bruno in alle haast snel naar buiten, op weg naar NUDOR. Tegen Nicole heeft hij laten doorschemeren dat hij in de selectiecommissie zit voor het gesprek. In de pauze hebben wij het met Saphira over het gehele gedoe rond de sollicitatie en dan zegt zij dat Bruno toch aan het solliciteren is. Tja, wat is nu waarheid! En dat Oswald, werkzaam bij een andere organisatie voor belangen van gehandicapten, dat ook aan het doen is.

De volgende dag waren we natuurlijk allemaal reuzenbenieuwd hoe het was gegaan. Bruno zei dat Diogene de baan had gekregen. En dat hij en Oswald niet echt hadden meegedaan, zij hebben op verzoek gesolliciteerd, zij hebben meegedaan om Diogene te beschermen. Door hen zou de sollicitatieprocedure eruit zien als een echte competitie en dat Diogene zodoende op rechtvaardige wijze de baan zou krijgen. Op de een of andere manier klopte dit verhaal niet met wat ik gezien en gehoord had op 8 en 10 augustus. Het werd allemaal nog verwarrender toen bleek dat Bruno alleen de papieren test had gedaan met als toelichting dat hij de baan eigenlijk toch niet wilde. En nog weer later zie hij dat het sollicitatiegesprek niet had gedaan, omdat het doorgestoken kaart was met als uitkomst dat Diogene toch de baan zou krijgen.

De dag erop kreeg het geheel weer een andere wending toen opeens gezegd werd dat de papieren test nog helemaal niet beoordeeld was en dat dus nog helemaal niet bekend was wie het uiteindelijk zou worden. Later op die dag werd duidelijk dat Diogene niet als eerste uit de strijd was gekomen, en Bruno en Oswald ook niet, maar iemand die nu nog werkt bij Handicap International. Alles leek erop dat dit de man van G. zou zijn en dat werd ook door iedereen bevestigd.

Bij een sollicitatieprocedure in Rwanda is het ieder geval heel transparant dat de uitslag van de sollicitatie met naam en toenaam wordt gepubliceerd. Het wordt opgehangen bij het kantoor waar de sollicitatie op betrekking heeft. Om in ieder geval de feiten op een rijtje te hebben, ben ik naar het kantoor van NUDOR gegaan en zag daar de volgende uitslag:

Name	Interview	Written test	Total
Oswald	35,5	34,0	69,5
Jean	37,0	41,0	78,0
Diogene	37,5	23,0	60,5
Bruno	0,0	30,0	30,0

Met als toevoeging: ‘For his personal reasons not indicated to panelists, Bruno didn’t come to pass the interview.’

De uitslag is duidelijk. Jean heeft gewonnen en is de nieuwe Executive Secratary. Bij navraag is uiteindelijk gebleken dat hij niet de man van G. is, maar een vriend van de man van G., die net als hij werkzaam is bij Handicap International. Bovendien is mogelijk is eerste verwarring over de benoeming van Diogene ontstaan doordat hij het beste had gescoord bij het interview, maar het blijft wel een beetje onbegrijpelijk dat dat is gebeurd.

Ik heb daarna nog wel enkele malen contact met Diogene gehad. Hij vermoedt dat de papieren test, opgesteld door G., van te voren is gecommuniceerd met de vriend van de man van G. En dat bij het beoordelen van de papieren test door G. de ene kandidaat wat zwaarder zijn beoordeeld dan de andere. Maar hij had geen bewijzen, dus het is moeilijk te zeggen of het waar is.

De donoren zijn ook pas zeer laat op de hoogte gebracht van wat er is gebeurd. Ruim nadat de uitslag bekend was, werd Diogene door één van de donoren nog steeds benaderd als zijnde Executive Secretary. De donoren zijn nu wel op de hoogte. Zouden ze boos moeten zijn op het bestuur, omdat door hun actie er kostbare tijd is kwijtgeraakt? Misschien wel, maar dat kunnen ze waarschijnlijk niet doen, omdat ze zelf heel veel tijd hebben verspeeld aan het begin van het jaar. En het geld van de donoren is geduldig, de uitgaven voor NUDOR zijn al opgenomen in het budget van dit jaar.

Inmiddels zijn we een poos verder. Op 1 oktober is de nieuwe Executive Secretary van start gegaan. Voor mij is het lastig geweest, omdat ik in de loop van de tijd een relatie heb opgebouwd met Diogene, en deze is opeens verbroken. Professioneel moet ik een nieuwe relatie opbouwen met de nieuwe persoon, wetende wat er in de afgelopen maanden is gebeurd. Dat zal ik op de een of andere manier toch aan de kant moeten zetten, want het gaat er uiteindelijk om dat organisatie NUDOR zo goed mogelijk gaat functioneren. Ik heb de nieuwe man inmiddels ontmoet en hij lijkt zeer aardig en bovendien op het eerste gezicht ook doortastend en energiek, dus misschien is het wel een betere man op deze plek.

Afsluitend probeer ik wat gedachten op een rijtje te zetten:

Voor het eerst ben ik zo direct in aanraking te komen met nepotisme. Weliswaar is een vriend van de man van een bestuurlid aan een baan geholpen en geen direct familielid, maar het idee blijft hetzelfde. En hoe erg is dat nu? Misschien is hij inderdaad wel de beste kandidaat, en toch voelt het niet goed.

Ook de manier waarop Diogene is behandeld verdient geen schoonheidsprijs. Hij was misschien niet de beste man voor deze plek, maar op de een of ander manier was hij er gekomen, en nooit heeft iemand tegen hem gezegd dat hij niet goed functioneerde. Achter de schermen heb ik intussen wel wat klachten gehoord, maar dat is zo ver ik weet niet met hem gecommuniceerd.

Door al het gedoe zijn we ook drie maanden kwijtgeraakt. In plaats van goed aan de slag te gaan in juli, gaan we nu pas in oktober van start. Om dit jaar nog iets voor elkaar te krijgen moet er nu hard aan de slag worden gegaan.

Tenslotte moet ik proberen een houding te vinden ten aanzien van wat Bruno allemaal heeft gezegd met betrekking tot deze zaak. Hij heeft zo veel tegenstrijdige dingen gezegd, dat het op een gegeven moment moeilijk wordt om te gaan bepalen welke van zijn beweringen nu de juiste zijn. En ik heb ook moeite met het gemak waarmee een eerdere mededeling zonder blikken of blozen wordt ingehaald door een nieuwe. Maar dat is wel heel Rwandees. Een waarheid als een koe kan al heel snel daarna vervangen worden door een nieuwe waarheid, zonder dat er teruggekomen wordt op de eerdere waarheid.